Land en volk van Sumatra - Sabrizain.org

73
De controleur Christan heeft het eerste woordenboek van de taal
der Alassers opgesteld.
In tegenstelling met de Gajö's doen de Alassers niet aan opium-
schuiven en dobbelen.
Natuurlijke toestand.
De randgebieden zijn onbewoond; de bevolking van 14 000 zielen,
w. o. een 150 kleinere en grootere hoofden, woont in het laagste
deel van de diepe Alas-inzinking, op een terrein langs de Lawe
Alas, dat naar schatting van Volz niet hooger ligt dan 160 Meter
en 7 a 8 K.M. breed is. Dit deel is van kwartaire vorming en nog
gedeeltelijk moerassig. Geleidelijk gaat deze grond over in het
alluvium van de weggezonken landschol van Singkel. In het lage
gedeelte stroomt de Lawë Alas langzaam, haar stroom soms ver-
leggend, door een vriendelijk landschap van sawah's en kokos-
palmen. De zijrivieren, die hare bedding niet diep genoeg hebben
kunnen uitknagen, komen met trappen en watervallen in het
hoofddal.
De verbinding te water met Singkel is niet schitterend ; een niet
groote prauw kan de rivier van Koeta Tjanë af in 2 dagen af- en
in 7 dagen opvaren. Van veel gewicht voor verdere kolonisatie
. belooft .de Alasweg te worden naar Kaban Djahë. Deze loopt door
het Noordelijkste Singkel op +100 M. hoogte door droog land,
dat eene groote bevolking zal kunnen voeden, doch nu nog zoo
goed als onbewoond is.
Gajó-landen.
Dertig jaren hadden wij oorlog gevoerd tegen en in Atjeh en
nog was het binnenland ons onbekend. Men wist dat achter de
gebergten evenwijdig aan Noord- en Westkust hoogvlakten lagen
en een meer, en dat daar Gajö's woonden; dat die radja's of
kedjoerön's hadden en dat de bewoners geregeld handelsverkeer
onderhielden met de Noord- en Oostkust, minder met de Westkust.
Men wist ook, dat de Gajö's zich over het geheel verbonden achtten
aan hun nominalen vorst, den havenkoning van Atjeh ; dat Gajö's
zich meermalen bevonden onder de strijdende benden; dat de
laatste pretendent-sultan bij hen hulp had gezocht en gevonden.