Land en volk van Sumatra - Sabrizain.org

194
roeren van nuttige dingen als vaccinatie, onderwijs en hygiënische
maatregelen zachten dwang gebruiken? Is het beter, zoolang het
onderwijs nog niet algemeen kan zijn, eerst aan een kleine kern
degelijk onderwijs te verschaffen of aan een veel grooter getal een
zij her nog gebrekkig onderwijs te schenken?
In het concreet stellen van vragen als deze ligt een gevaar. De
beantwoording ervan leidt zoo licht tot doctrinarisme, tot den eere-
dienat van eene leuze, wat in een land, dat nog tot ontwikkeling
moet w T orden gebracht, dubbel gevaarlijk is.
Men zal de menschen, die ter plaatse het beschavingswerk moeten
verrichten, in den regel moeten laten handelen, desnoods maar
zender van buiten af opgelegd „leidend beginsel". Gewoonlijk zal
nvt voldoende zijn, als Batavia de koorden der beurs houdt en des-
kundige hulp beschikbaar stelt.
Invloed van het ondermjs.
De invloed van het onderwijs op de bevolking begint allengs
merkbaar te worden. Schadelijke en schandelijke gewoonten ver-
dwijnen. Apathie, indolentie, vuilheid en vuilheidsziekten, kinder-
huwelijken en andere misstanden op seksueel gebied, angst voor
geesten, die zooveler leven vergalde, wreede gewoonten, zij vermin-
deren alle. Vatbaarheid voor het aannemen van verbeteringen op
het gebied van landbouw, handel en nijverheid; geschiktheid voor
het verbeteren der economische bestaansvoorwaarden ; immuniteit
tegen geloofsfanatisme ; verweer tegen bedrog ziet men ontluiken;
de levensellende van den natuurmensch verminderen; de ijver en
toewijding van den bestuurder meer vruchten dragen.
Nochtans is er één ding, dat minder tot tevredenheid stemt. De
Inlander waardeert het onderwijs nog te eenzijdig om utiliteits-
redenen en heeft te weinig oog voor de ideëele bedoelingen ervan.
Zoo komt het ook, dat naar zijn inzien de jongens moeten leeren met
het oog op hun later bestaan. Voor de meisjes geldt dit motief niet.
ionderwiJ8.
Het aantal schoolgaande meisjes is nog veel te gering. Het
onderwijs aan de vrouw moet den weg banen tot opzettelijke en
doelbewuste opvoeding van het kind ; zuinigheid, orde en regel in
de gezinnen brengen ; de polygamie en de aan ééne zijde niet ge-