Land en volk van Sumatra - Sabrizain.org

Oorlog* n.
220
kiml de pokken hoe oer hoe liever, opdat mes wete, of het er goed
doorkomt Men brengt zieke kinderen opzettelijk bij pokkenlijders
om te worden besmet.
'inlx rculost
.
De verliezen aan mensohenleyens door den oorlog zullen nu wel
tot het verleden behooren op Sumatra. Over de gevolgen der kam-
poeng-oorlogjes in don tijd vóór ons bestuur wordt verschillend
gedacht; de heer Joustra bewijst, dat het aantal sterfgevallen, direct
en indirect door die oorlogjes in de Karolanden veroorzaakt, groot
moet zijn l
).
De grootste mensehenverdelger op Sumatra is tegenwoordig ver-
moedelijk de tuberculose. Onze leekenindruk is, dat zij op Sumatra
erger heerscht dan op Java (wanneer komt het systematisch onder-
zoek?) en onder de Minangkabauers het ergst van alle volken op
Sumatra. Hier is de tuberculose in hare verschillende vormen geen
armeluisziekte. Het lijkt integendeel, of zij onder de welgestelden
erger is verbreid, dan onder de armen. De teringlijders willen zich
blijkbaar niet de voor hen zoo noodige seksueele beperking opleggen.
De mooie Minangkabausche huizen der wxlgestelden zijn, juist door
hunne soliditeit, ware infectiehaarden voor de tering. Ieder Inlander,
overal in Indië, sluit na zonsondergang zijn huis zoo hermetisch
mogelijk, hoewel er overdag toch al weinig licht en lucht in kan
komen. Die zucht, om in het donker alles potdicht te hebben, is
een onuitroeibaar instinct, wellicht een atavistische spokenvrees of
een onveiligheidsgevoel voor vijanden, wellicht eene empirische wijs-
heid, dat de avondlucht de malaria brengt. (De malaria-muskiet
houdt zich overdag schuil en komt van buitenaf dus alleen 's nachts
in de woningen). De Inlanders zijn niet matineus en zoo huizen er
in de hermetisch gesloten ruimte gedurende 12 of 13 uren een
aantal menschen, 20 zijn het er allicht, die gemakkelijk door één
teringlijder onder hen kunnen worden aangestoken.
In Si Baloengoen constateerde Dr. Schüffher weinig tuberculose.
Op het laatste Natuur- en Geneeskundig Congres te Amsterdam
1) Hygiënische misstanden in het Karoland, BI. 19 v.