Land en volk van Sumatra - Sabrizain.org

135
Niet alleen de gezins- en staminrichting en het huwelijk worden
" door het matriarchale afstammingsbegrip beheerscht, maar ook de
naamgeving, het erfrecht en het bezitsrecht, ja, tot voor kort zelfs
de bestuursinrichting. Dit matriarchaat der Minangkabauers is zóó
bijzonder en grijpt zoodanig in in de huiselijke, maatschappelijke
en economische verhoudingen van het volk, .dat wij ook in de
beide volgende hoofdstukken er eenige malen op moeten terug-
komen.
Het matriarchaat heerscht in volle kracht; onze overheersching
en wetgeving heeft er weinig aan veranderd. In zekeren zin ver-
sterken onze wetten nog het merkwaardige instituut door het heer-
schende beginsel, om in zaken van familierecht de inzettingen dei-
bevolking onaangetast te laten. Als eene kwestie over erfrecht voor
den rechter komt, houdt deze zich gaarne aan vaste rechtsregelen,
terwijl de adat door hare meerdere soepelheid en haar vermogen,
om zich naar de omstandigheden te wijzigen, ongunstige conse-
quentie's van het systeem zou kunnen verzachten.
De negert.
De elementen van het geheele maatschappelijke en huiselijke
leven van een volk laten zich niet als de blokken van een bouw-
doos in wèlbegrensde onderdeden scheiden, uit elkaar nemen en
weer in elkaar zetten. Ze grijpen onderling alle in elkaar. We
willen nochtans pogen om de hoofdtrekken der matriarchale maat-
schappij in het licht te stellen. Men denke zich dus allereerst de
negeri, de eenheid van grondgebied, zelfstandig in bestuurszaken.
Zij omvat een groot stuk grond, gedeeltelijk woest, gedeeltelijk be-
bouwd. Op beide kent de negeri zich uitsluitende rechten toe; in
theorie bestaat het „dominium eminens" van het Gouvernement op
de woeste gronden hier niet naar de meening van het volk.
In de negeri ligt het dorp, de kota, in vroegeren tijd gewoonlijk
versterkt. Het bestaat uit verschillende groepen huizen, van het
bekende, sierlijke model, met de in de hoornpunten uitloopende
daken. Daartusschen in staan ook wel andere huizen, stijlloos, leelijk,
gewoonlijk aan den verkeersweg gelegen, dienend tot lapau (restau-
rant), winkel, pakhuis voor handelswaren, behuizing voor vreemde-