Land en volk van Sumatra - Sabrizain.org

129
en ten laatste werden de beide rijken vereenigd. In het midden
der 13 e eeuw werd Pasè beoorloogd en verwoest door M&djftpahit.
In het midden der 14 e eeuw was Pasè onder den vorst Malikoez-
.Zahir reeds geheel Mohammedaansch.
In 1509 kwamen de Portugeezen in Pasè; in 1521 plaatsten zij
er een vorst van hun maaksel op den troon; in 1525 werd Pasè
onderworpen door den Sultan van Atjeh; de vorst van Pasè vluchtte
naar Malaka en zijn rijk viel uiteen in verschillende staatjes. De
oudheidkundige dienst doet thans onderzoekingen naar de grafmo-
numenten van het oude rijk van Pasè. In 1913 kwan men gereed
met de opneming van het graven-complex Peuët-Ploh Peuët en
maakte men een aanvang met die van de graven te Sarèh en
Teungkoe di Balè. Het derde kwartaalsverslag over 1915 van den
oudheidkundigen dienst vermeldt de eerste vondst van een Hindoe-
Javaansch opschrift op een steen aan het voeteneinde van een
vorstinnegraf, dat aan het hoofdeinde een grafsteen met Arabische
inscriptie bevat. Wellicht geeft de ontcijfering dezer inscriptie
zekerheid omtrent het bestaan van betrekkingen van Pasè met Java
in de 13 e en 14 e eeuw.
Hegemonie van Atjeh.
Sedert 1525 had dus de Sultan van Atjeh de hegemonie in
Noord-Sumatra. De pogingen tot centralisatie van het bestuur over
de menigte quasi-onafhankelijke njkjes hadden niet veel succes.
Alleen onder den Sultan Alaoeddin al Qahhar, ook Sidi Moekamil
geheeten (1540— 1567), en vooral onder den meest beroemden
Sultan Iskandar Moeda of Meukoeta Alam (1607—1636) was de
Sultan werkelijk machtig.
De Paseiers hebben nog herinnering van hun vroegeren invloed
in Atjeh en worden nog wel als een apart soort Atjehers beschouwd,
mede door hun afwijkend dialect.
Ook de bewoners der vallei van Pidië (Pedir), de Pedi-
reezen, hebben een afzonderlijk dialect, vestigden ook elders in
Atjeh koloniën en nemen onder de Atjehers eene afzonderlijke
plaats in.
Het totale aantal Atjehers is te stellen op rond 500 000
zielen.
9