Land en volk van Sumatra - Sabrizain.org

§ 46. Andere bedrijven.
287
Over delfstoffen, die zich in groeven of op de oppervlakte be-
vinden, mag de eigenaar van den grond vrijelijk beschikken; voor
de winning in domeingrond is de vergunning van den Gouverneur
Generaal noodig.
Kalk , mergel , klei worden op zeer verschillende plaatsen ge-
vonden en meer en meer worden bakstee nen en dakpannen door
Inlanders gebruikt voor hunne woningen. Yooral op Sumatra's
Westkust neemt het aantal kalkbranderijen en steen- en pannen-
bakkerijen toe, zij het ook, dat steenen en pannen nog van slechte
kwaliteit zijn. Over het geheel draagt het bedrijf nog een primitief
karakter. Ook enkele Europeanen houden zich er mee bezig.
De cementfabriek te Indaroeng
.
Het karakter van groote industrie ter bewerking van oppervlakte-
delfstoffen heeft in Indië slechts ééne fabriek, n.1. de cementfabriek
van de Nederlandsch Indische Portland Cement Maatschappij te
Indaroeng, op 8 paal van Padang gelegen, aan den voet van het
gebergte; een modern, grootsch ingericht bedrijf; een monument
voor de energie van den man, die het schiep, den heer Lau. In
Indië, waar zooveel bruggen en waterwerken te bouwen zijn, en
waar materiaal van de beste kwaliteit en kracht van stroomend
water voor het grijpen lagen, moest het cement tot voor kort nog
geheel worden ingevoerd, ondanks de hooge vrachtprijzen, die op
dit artikel drukken. Java en de Buitenbezittingen kregen in 1914
nog voor resp. ƒ2.547.000 en ƒ691.000 cement van buitenaf,
meest uit Nederland.
Met genialen blik is de plaats voor de fabriek uitgezocht. Het
voor de vervaardiging van het cement benoodigde gesteente en het
verweeringsproduct daarvan, ter vermenging met het gemalen kalk-
poeder, worden geleverd door den bergwand, dicht bij de fabriek.
Een aldaar ontspringend riviertje, de Loeboek Perakoe, is afgeleid
en vormt nu een waterval van 70 M. hoogte; deze waterkracht
dient om de electriciteit te leveren voor de machtige machines en
de verlichting. Een kabelbaan voert de grondstof aan, een steen-
breker verbrijzelt de steenblokken. Een andere kabelbaan naar de
Emmahaven voert bij twee vaten tegelijk het cement af; op den