Land en volk van Sumatra - Sabrizain.org

15
Het is niet de bedoeling van dit werkje de oro-hydrographie
van Sumatra, voorzoover die bekend is, te gaan beschrijven. Elke
vulkaan, elke rivier zou voor hare — soms zeer belangwekkende —
monographie een plaatsje kunnen vragen. Om den lezer eenigszins
te oriënteeren willen wij de hoofdwaterscheiding nagaan en iets
over de geologische gesteldheid en haar samenhang met den vorm
en de geaardheid van het terrein mededeelen.
De hoofdwaterscheiding als uitgangspunt der orographische hoofdlijnen.
Die hoofdwaterscheiding loopt nu eens over de oudste gebergten
en dan weer over jonge vulkanen ; een lavastroom heeft soms die
scheiding verlegd; ook volgt zij geenszins altijd de hoogste kam-
men. Geologisch of tectonisch heeft die lijn dus geene bijzondere
beteekenis; alleen ten opzichte van de tegenwoordige rivierloopen
en meren is zij van het grootste belang en daarom kozen wij haar
als leiddraad door het bergeh-labyrinth.
§ 7. Znid-Sumatra.
De Boekit Sawah van de Vlakke Hoek, in het Zuiden vrij laag
en vlak van kam, kan men rekenen te loopen tot de Seminoeng,
(1846 M.) den rustenden vulkaan, die ontstaan is in de krater-
ruimte van den ingestorten Ranau-vidkaan. Het overige van die
ruimte vormt nu de Ranau, d. i. het Meer, 559 M. boven zee,
meer dan 200 M. diep en 106 K.M. 2 groot, d. i. bijna 2
der opper-
/3
vlakte van de Haarlemmermeer (die 18000 H.A. groot is).
In de Seminoeng eindigt ook de vulkanenrij, die het middelste
der drie Zuidelijke schiereilanden bedekt, en waartoe als hoogste
vulkaan de Tangkamoes of Keizerspiek (2262 M.) behoort.
Die twee evenwijdige gebergten sluiten het dal der Semangkö
in, waarvan het bovenste deel (op + 900 M. hoogte), gevormd
wordt door een der oude meerbodems, thans diluviale plateaux,
met tuf uit de omringende vulkanen bedekt, welke voor Sumatra's
bergland van zooveel belang zijn.
De westelijke oever der Lampoengsbaai tot voorbij Teloek Betoeng
is eene hooge dwarskust, dus met veel baaien en rotseilanden. De
Oostelijke kust is vlak, maar op de Zuidpunt van het derde schier-
eiland verheft zich de lage uitgedoofde vulkaan RadjübasÜ (1341 M.).