Land en volk van Sumatra - Sabrizain.org

211
Hoeveel waarborgen men zich ook tracht te geven, om een objectief
antwoord te krijgen, zoo blijft er toch reden om aan te nemen, dat
dit antwoord tendentieus is. De bevolking heeft ongetwijfeld een
grooten hekel aan dat werken aan de wegen, soms op groote af-
standen van huis en op ongelegen tijden, maar zóó erg is het ook
weer niet, dat zij daarom haar vaderland zou ontvluchten. En
bovendien — toen er nog geen sprake was van heerendiensten, was
de emigratie al even sterk. De heerendiensten zullen hoogstens de
weifelaars doen beslissen omtrent vertrek.
Ongunstige politieke toestanden kunnen hier geen stimulans tot
landverhuizing zijn ;
selijk, zooals in het RaÖ'sche (§ 11).
Matriarchaat als stimulans voor emigratie.
ongunstige economische toestanden slechts plaat-
Wij meenen in het matriarchaat de hoofdreden te moeten zoeken
van de weergalooze en durende emigratie-ziekte. Direct en indirect.
Direct, omdat flinke en pittige lieden, zooals de meeste Minangka-
bauers zijn, er zich niet bij kunnen neerleggen, dat de vruchten
van hunne energie en vlijt ten slotte ten goede komen, niet aan
hun kinderen, maar aan een groot getal medebewoners van hun
familiehuis, voor welke zij soms weinig voelen en waarvan zij zoo
dikwijls niets dan last hebben. Indirect, omdat zij zoo gemakkelijk
kunnen vertrekken. Zij laten geen vrouw en kinderen onverzorgd
achter. Hoewel gehuwd en vader, staan zij even vrij als een vrijgezel
om te gaan, waarheen zij willen (zie § 29).
De emigrant heeft meestal geene positie in de familie. Hij is
niet eens huisman en huisvader. Het lust hem niet, geene individua-
liteit te bezitten, die te zien oplossen in het gemeenschappelijke;
de onderhoorige te zijn van een mamak, die alleen aan het toeval
der geboorte zijne positie dankt en toch maar zijn gelijke is.
Velen voelen zich niet op hun gemak onder die regelen, al zijn
zij zich niet helder bewust van wat hun ontbreekt. Zij frondeeren
steeds vruchteloos tegen de adat-dwepers, die de lakens uitdeelen.
Als zij ver weg zijn, buiten het gewest, daar waar de adat-kema-
nakan niet heerscht, zijn zij verlost van hunne geestelijke malaise.
Het (slechts half bewuste) verlangen naar eene eigene individua-
liteit, naar vrijheid en zelfstandigheid, moet de grondoorzaak zijn