Land en volk van Sumatra - Sabrizain.org

236
speekselafsoheiding plaats; dit speeksel, de lippen, de tanden en de
mondholte worden door de gambir bloedrood gekleurd. De vuile,
roode vlekken van het speeksel wekken afkeer op; ook het ge-
bruik der fraaie koperen kwispedoors, noch dat van de koperen
kunstproducten voor de sirihstellen, kunnen ons behagen, en de
roode tot /.warre lippen, tanden en mondholte zijn bepaald afschu-
welijk, vooral wanneer die lippen verwelkt en de tanden afgebrok-
keld zijn. Het sirihpruimen is in geheel Indië onder Inlanders en
Chineezen verspreid, het meest onder vrouwen, en speelt een groote
rol in het dagelijkse!) leven en de gastvriendsehap, en als zoodanig
ook bij het ceremonieel van verloving en huwelijk, zooals ten on-
zent champagne en sigaren. Het gebruik neemt echter onder de
beschaafden meer en meer af; met name de Chineesche vrouwen
en de Javaansche vrouwen van stand doen er niet meer aan. Ook
bij de Maleiers neemt het gebruik sterk af. Voor dit doel wordt
dan ook hoe langer hoe minder gambir verkocht.
Ander gebruik van gambir.
Des te meer daarentegen komt de gambir in gebruik als looistof,
vooral in Amerika, en als verfstof, vooral voor zijde. Met chroom-
bijts geeft het een prachtig lichtecht bruin; met ijzerzouten eene
groenachtige, met aluminium of tinbijts een geelachtige kleur. Voor
de bereiding van het doek voor militaire tenten, ransels en veld-
zakken wordt de gambir veel in Duitschland gebruikt. Ook in de
verfkuip voor gebatikte goederen op Java is gambir onmisbaar. In
de bierbrouwerijen wordt het gebruikt als klaarmiddel, om eiwit-
stoffen neer te slaan, en om het bier een bitteren smaak te geven.
Ten slotte wordt het in de geneeskunde gebruikt als adstringens
en is het hier en daar een volksgeneesmiddel tegen verkoudheid.
De hoofdmarkt van het artikel is Singapoera. Een droge moesson
kan de gambir niet verdragen ; in de nabijheid van den evenaar
zijn bodem en klimaat voor de plant het meest geschikt.
Gambir-cultuur in Riau door Chineezen.
De residentie Riau was vroeger vermaard door de gambir en had
bijna het monopolie van dit artikel. De cultuur was geheel in
handen van Chineezen en ging veelal gepaard met de teelt van
peper. Veertig jaar geleden waren er nog 160 ondernemers; in