Land en volk van Sumatra - Sabrizain.org

313
Sultan van Banten hier in do rechten van Rl&djapahit. In het midden
der 16de eeuw kwam een nieuw vorstenhuis op den troon van Pa-
lembang. De verhouding met den Bantenschen leenheer was slecht
en al spoedig maakten de beide rijken zich onafhankelijk.
De vorsten van Palembang en Djambi waren het echte type van
de Maleische kustvorsten. Bij uitnemendheid verstonden zij de
kunst de bewoners der binnenlanden te exploiteeren door her heffen
van uitvoerrechten en door gedwongen winkelnering. Eenmaal, later
meermalen 's jaars, moesten de binnenlanders eenige levensbehoeften
tegen zeer hooge prijzen of tegen zeer laag getaxeerde producten
in natura van den Sultan koopen.
De volkshoofden in Bengkoelen heetten eveneens ondergeschikt
aan den Bantenschen Sultan, doch ook hier oefende deze geen wer-
kelijke macht uit.
Anders was het gesteld in de Lampoengsche districten. Deze
vormden eene werkelijke onderhoorigheid van Banten en behoorden
als zoodanig tot de invloedssfeer der Compagnie. Dit handelslichaam
bezat fortjes te Menggala en te Semangka en had contracten ge-
sloten voor de levering van peper. Door eene overeenkomst met
den Sultan van Banten kreeg de Compagnie de Lampoengs van dit
rijk in leen (1752), doch zij liet er zich nu evenmin gelden als
tevoren. Dit bleef zelfs zoo, toen Daendels in 1808 zijne overwin-
nende expeditie tegen Banten voerde, tengevolge waarvan dit rijk
de Lampoengs moest afstaan aan de Regeering en daarmede de
Javaansche overheersching op Zuid-Sumatra voorgoed een einde
nam.
50. Het Atjehsche rijk en Noorfl-Sumatrci.
Reeds kort na het ontstaan van het Atjehsche rijk (zie p. 129)
vinden wij berichten omtrent heerschappij van Atjeh in staatjes op
de Oostkust. In het midden der 16 Ju eeuw kwamen de rijken van
Aroe (Langkat) en Gasip (Siak) onder Atjehsch opperbestuur. Siak
ging echter spoedig voor Atjeh verloren; op het einde der 16de eeuw
kwam Siak onder het Minangkabausche rijk, dat het landschap
weer in leen afstond aan Djohor. (Zie de volgende §).
Deli maakte zich in 1669 los van Atjeh en kwam eerst in 1780