de invloed van de buurt - Maatschappijwetenschappen - Universiteit ...

Invloed van omgevingsfactoren op psychiatrische opnamen 47
buurten zijn niet gek, maar die buurten maken de mensen gek. Directe
gevolgen van de sociale desintegratie zijn onder andere: slechte voeding en
opvoeding van de jeugd, gebrek aan gezamenlijke waarden, standaardnormen
en gedragscodes, afname van familieverband, groepsgevoel en -verantwoordelijkheid,
grote migratie, ontstaan van sociale isolatie, geringe
participatie aan het maatschappelijk leven, gebrek aan sociale steun, toename
van werkeloosheid en armoede, alcohol en druggebruik. Al deze ontwikkelingen
kan men als pathologie-bevorderend beschouwen, onder andere in die
zin dat individuen zich meer en meer gaan afzonderen wat weer een essentieel
premorbide kenmerk is van schizofrenie (Freeman, 1994). Een hogere frequentie
van psychiatrische stoornissen in deze buurten is dan ook niet verwonderlijk.
De non-sociale factoren die de kans op de psychische stoornissen beïnvloeden,
zijn onder andere: de beschikbare ruimte per persoon, de kwaliteit van de
woning, de geluidsoverlast van de buurt, blootstelling aan lood en andere
zware metalen, luchtvervuiling, giftige en verontreinigde grond, et cetera.
Mogelijk hiermee samenhangend komen in de meer gedepriveerde buurten
ook meer infectieziekten tijdens zwangerschap voor en geboortecomplicaties
(waarmede een ziekte als schizofrenie weer verband houdt).
5 Slot
Alle bovengenoemde studies hebben een cross-sectionele onderzoeksopzet.
Hierdoor is het vaak lastig om de resultaten te interpreteren. Heeft de hogere
morbiditeit en/of opnameratio's te maken met omgevingsstressoren of andere
type stressoren? Of wordt het veroorzaakt door de selectieve migratie?
Kortom: ondersteunen de onderzoeksbevindingen de drift of selectie theorie of
de environmentstresstheorie? De crosssectionele studies geven ons hier geen
uitsluitsel over.
Longitudinale studies werpen mogelijk meer licht op deze zaken (hoewel de
onderzochte individuen in dit soort onderzoek vaak niet meer dezelfde zijn als
de individuen aan het begin van de studie). De relatie tussen geestelijke
gezondheid en omgevingsfactoren is nog maar zelden longitudinaal onderzocht.
Twee studies zijn voorhanden. In Eastlake heeft men pogingen gedaan
om een slecht functionerend buurtgemeenschap te verbeteren (Halpern, 1995).
In het begin was de sfeer in deze wijk slecht. Veel achterdocht en isolatie, veel
angst en depressie bij kleine, jonge gezinnen met relatieve lage inkomens. In
twee jaar tijd heeft men acties ondernomen om deze situatie te verbeteren: de
woningen werden opgeknapt, verkeer werd omgeleid, groenvoorzieningen
werden aangelegd, et cetera. Al deze interventies vonden plaats in overleg met
de bewoners. Na twee jaar was niet alleen de fysieke omgeving sterk
verbeterd, maar ook de sociale gemeenschapszin als wel de geestelijke
gezondheid van haar leden. De buurtbewoners trokken meer met elkaar op,