de invloed van de buurt - Maatschappijwetenschappen - Universiteit ...

76 Peter Gramberg
jongeren zegt dat hun buurt een negatief imago heeft. En anders dan in andere
buurten wordt het slechte imago door de meeste jongeren zelf (ten dele)
bevestigd. De buurt is regelmatig in het nieuws gekomen als “de armste buurt
van Amsterdam” (CBS, 1997). “Toen is AT5 (de lokale Tv-zender, PG) hier de
hele dag gaan rondrijden en hebben ze allemaal beelden uitgezonden van
zielige mensen die geen geld hebben. Net alsof hier geen andere mensen
wonen. Nu vind ik het zelf ook niet zo’n goede buurt hoor. Ik bedoel, een deel
is zeker waar. Maar het wordt zo aangedikt en mensen zeggen dan gelijk, o, dat
is die asocialenbuurt” (Marokkaans meisje, 18 jaar, Vogelbuurt, 6e klas
atheneum). Een andere respondent: “Dan vragen mensen: zie je nog wel eens
een Nederlander? Het zit toch helemaal vol Turken bij jou?” (Nederlands
meisje, 15 jaar, Vogelbuurt, 3e klas atheneum).
Een derde van de ondervraagde jongeren vindt de Vogelbuurt zelfs één van de
‘stomste’ buurten van Amsterdam. Het is echter niet aan te tonen of de
jongeren op school ook last van dit negatieve imago hebben. Het grootste deel
van de leerlingen uit de Vogelbuurt gaat namelijk in de eigen buurt naar school
(75%), maar dit is waarschijnlijk eerder omdat er gewoon genoeg scholen in de
buurt staan dan omdat zij van scholen in andere buurten worden geweerd.
Ruim de helft van hen zegt dat zij met veel buurtgenoten in de klas zitten en
daarom nooit met territoriale stigmatisering te maken hebben. Ook aan de
leraren van de middelbare scholen is gevraagd of zij rekening houden met de
woonbuurt van de leerlingen. Dat blijkt maar zeer gedeeltelijk het geval te zijn.
Het gaat volgens de leerkrachten om de persoonlijke achtergrondsituatie van de
leerling, ongeacht de buurt waar hij of zij woonachtig is. Extra aandacht voor
de woonbuurt zou volgens hen nadelig kunnen uitwerken voor soortgelijke
leerlingen die niet in een concentratiewijk wonen. Vaak weten de leraren ook
niet in welke buurt precies de leerlingen wonen. De resultaten geven geen
aanleiding om de derde buurthypothese te bevestigen, maar dat komt met name
omdat er te weinig respondenten uit slecht aangeschreven delen van de stad
naar scholen buiten de buurt gaan om de hypothese te toetsen.
9 Conclusies
In veel onderzoek naar schoolloopbanen staat de invloed van het ouderlijk
milieu centraal. De invloed van regio, stad en buurt blijft meestal onderbelicht.
In dit artikel is daarom deze mogelijke invloed centraal gesteld aan de hand van
een onderzoek onder scholieren in verschillende buurten in Amsterdam en
Enschede. Het onderzoek is gebaseerd op enquêtes en interviews met jongeren,
ouders en docenten. Om de persoonlijke factoren zoveel mogelijk constant te
houden, is gebruik gemaakt van een indeling zoals die ook in het Onderwijsvoorrangsbeleid
(OVB) gebruikelijk is. Dit betekent dat er drie hoofdgroepen
zijn onderscheiden: kinderen van laag opgeleide allochtone ouders,
kinderen van laag opgeleide autochtone ouders en de overigen (in de praktijk