Kikker & Co - Provincie West-Vlaanderen

vederkruid
grote lisdodde
riet
16
Rudy Claeys
Planten waarschuwen
Watervervuiling
Bepaalde planten vertellen ons hoe het gesteld is met het (water-)milieu.
Hun aan- of afwezigheid geeft aanwijzingen over de kwaliteit van het water.
‘Indicatorplanten’ heet dat dan. Vervuiling en voedselrijkdom bepalen de
plantenrijkdom aan de waterkant. Watervervuiling beperkt het aantal soorten
dat kan overleven.
Waterpest komt enkel in heel zuiver en helder water voor. Hoornblad verdraagt
licht verontreinigd water. Vederkruid kan tamelijk vuil water aan.
Waterpest is dus een toonbeeld voor zuiver water. Ondanks die naam …
Mijnwerkers daalden vroeger met een kanarie in een kooitje af, de ondergrond
in. Als het vogeltje stierf, wisten de mijnwerkers dat er giftige gassen
aanwezig waren. Ze renden niet naar de vogelbescherming, maar naar de
uitgang … om hun leven te redden.
Indicatorplanten bezitten dezelfde signaalfunctie. Ze wijzen ons op de kwaliteit
van een levensnoodzakelijk goed: gezond water!
Verlanding
Planten kunnen zich niet zelfstandig verplaatsen en zijn dan ook sterk
plaatsgebonden. Wanneer een situatie verandert, kunnen planten niet vluchten.
Ze moeten plaats maken voor soorten die beter aangepast zijn.
Oeverplanten verdringen drijvende planten. Riet en lisdodde sterven af in de
winter. Het afgestorven plantenmateriaal zinkt naar de bodem. De plas
wordt stilaan minder diep en de drijvende planten kunnen de concurrentie
met de oeverplanten niet meer aan. Die weten zich uit te breiden. Het
plantenmateriaal stapelt zich verder op en de moerasplanten worden heer
en meester. Uiteindelijk groeit de plas helemaal dicht. Er kunnen zelfs
bomen gaan wortelen.
Water wordt land. Tenslotte verandert de plas in een bos. Het verlandingsproces
voltrekt zich langzaam maar zeker. Wie een plas wil behouden, moet
de handen uit de mouwen steken: planten maaien of wegscheppen en afvoeren.
Een kleine natuurlijke plas (‘veedrinkpoel’) moet soms gebaggerd worden.
Het rottingsslib moet weg. Dit hoort bij het natuurbeheer: vaak kunnen
natuurwaarden in onze dichtbewoonde en agrarische leefomgeving enkel
standhouden mits menselijke tussenkomst. Hierbij kiezen we ervoor om een
bepaalde tussenfase van een biotoop in stand te houden en de natuurlijke
evolutie ervan stop te zetten.