Kikker & Co - Provincie West-Vlaanderen

26
rattenstaartje
haftenlarve
larve van dansmug
steenvlieglarve
Tijdelijk te gast
‘Ver de vase’: de rode modderworm
Niet elke mug is een steekmug. Er zijn ook nog zo’n 400 soorten veder- of
dansmuggen, knaasjes, kriebelmuggen, pluimmuggen, langpootmuggen, …
De meeste soorten brengen hun jeugd als ‘onderwaterwezen’ door.
Vissers kennen goed de bloedrode larve van de dansmug. Ze gebruiken die
graag als aas: ‘ver de vase’. De larven leven soms massaal op de bodem, met
hun kopjes ingegraven in zelfgemaakte kokertjes. Terwijl ze zich met organisch
afval voeden, zwaaien de lijfjes heen en weer om het laatste restje
zuurstof uit het water vast te krijgen. De rode kleur komt van de hemoglobine,
een pigment in het bloed dat bijzonder goed zuurstof bindt.
De dansmuglarve verpopt onderaan de plas en neemt dan zuurstof op via een
grote, witte ‘pruik’. De ontpopping is een bloederig gebeuren: de pop
drijft verticaal naar boven en pompt bloed in zijn poppenhuid, tot die
openbarst. De dansmug komt daardoor onder het bloed tevoorschijn.
Andere soorten muggenlarven leven hoger in de plas, waar er meer zuurstof
is. Daardoor hebben ze geen nood aan hemoglobine. Sommigen zien er uit
als glazen buisjes. Je ziet er de ingewanden perfect doorheen.
Elke soort voedt zich zeer specifiek: de ene met algjes, een andere met
afval, planten of nog een andere met kleine of zelfs grotere dieren. Om de
diverse soorten op naam te krijgen is een gespecialiseerde veldgids onmisbaar.
Rattenstaartjes zijn afvalvreters
Wonderlijk toch hoe een ‘lelijke’ larve het tot mooie bloembezoekende
zweefvlieg kan brengen. De blinde bij of slijkvlieg legt haar eitjes op modderwater
vol rottend materiaal. Zelfs aalputten of natte composthopen zijn
hen niet te min. De larve leeft in en van de rottende smurrie.
Het rattenstaartje lijkt op een vuilwit rolrond stokje dat uitloopt in een
draad, die langer of korter kan worden gemaakt. Die ‘draad’ is een buisje
dat uit drie delen bestaat en als een antenne in of uit elkaar schuift. Aan het
eind zit een haarkransje dat zich uitspreidt van zodra het dier met zijn
adembuis aan de oppervlakte hangt.
Bij gevaar verlaat de larve het oppervlak. De haartjes trekken zich samen
rond een kleine luchtbel. Zo kan de larve een tijdje verder in de zuurstofarme
smurrie.
De larve woelt de modder om en werkt die voortdurend naar binnen. In
dit slijk zitten vele organische stoffen. In zijn bek en slokdarm bezit het rattenstaartje
zeefapparatuur die de organische stoffen scheidt van de minerale.
Die laatste worden uitgescheiden, de eerste worden voedsel.