Kikker & Co - Provincie West-Vlaanderen

Planten maken zelf hun voedsel
Licht
Geen enkele groene plant kan in het donker overleven. Om voldoende zonlicht
op te vangen probeert ieder een zo gunstig mogelijke positie te verwerven.
De meest weelderige plantengroei vinden we dan ook aan de zonnekant
boven het wateroppervlak.
Sommige waterplanten leerden met minder tevreden te zijn. Ze gedijen ook
aan de schaduwzijde. Bittere veldkers, watermunt en waterdrieblad zijn
dergelijke schaduw- of halfschaduwplanten.
Ook ondergedoken planten hebben licht nodig. Dat vinden ze alleen in helder
water, waar het licht niet wordt afgesnoept door drijvende planten (bv.
een aaneengesloten veld kroosplanten!). In troebel water is er van ondergedoken
planten veelal geen sprake.
Voedselproductie
Alle groene planten produceren hun eigen voedsel dankzij de bladgroenwerking.
De wortels nemen water op, de bladeren ademen (overdag) koolzuurgas
in. Onder invloed van het zonlicht wordt hiermee in de bladgroenkorrels
suiker aangemaakt. Suiker is een energierijke verbinding. Groene
planten slagen er op die manier in om de energie van de zon op te slaan en
vlot verplaatsbaar te maken. De suiker wordt daarna verdeeld over de gehele
plant. De opgeslagen energie dient om samen met de mineralen die de
wortels ook opnamen, nieuwe bouwstoffen voor de plant aan te maken.
Ondergedoken waterplanten nemen de voedselstoffen niet via hun wortels
op. Die wortels dienen enkel als anker. De opname van mineralen gebeurt
rechtstreeks uit het water, via de opperhuid. Om zoveel mogelijk stoffen te
kunnen opnemen, zijn de blaadjes ingesneden of tot fijne slippen vervormd.
Hoe groter de bladoppervlakte, hoe meer kans om voedsel (en gassen) op te
nemen.
Zuurstof
Om de energie uit de suikermolecule beschikbaar te maken heeft de plant
zuurstof nodig. Ze voorzien zich tot in hun diepste wortels van zuurstof, ook
wanneer de bodem weinig of geen zuurstof bevat. Oeverplanten die in
zuurstofarme modder wortelen, redden zich met trucjes. Riet bezit holle
stengels en wortelstokken en verdeelt de lucht hierdoor tot in de wortels.
Lisdodde, kalmoes, egelskop zijn uit luchthoudend weefsel opgebouwd. Als
je een blad in zijn lengte doorsnijdt, bemerk je luchtkamertjes die de wortels
van zuurstof voorzien. Veenwortel en drijvend fonteinkruid bezitten
luchtkanalen in hun stengels. De lucht wordt door de huidmondjes opgenomen
en langs de holle buizen in de stengels tot in de wortelstok geleid.
Planten die helemaal ondergedoken leven, zoals waterpest, waterviolier of
hoornblad, halen de nodige luchtgassen rechtstreeks uit het water via hun
fijne poriën. Zuurstof en stikstof zijn namelijk in het water opgelost.
Overdag nemen ze opgelost koolzuur uit het water op en ‘ademen’
zuurstof uit. Die zuurstof lost zich in het water op. Daardoor kregen de
ondergedoken planten in vijvers en aquaria hun reputatie als ‘zuurstofplanten’.
’s Nachts gaat het dan wel andersom.
Een vijver vol wieren en algen (zgn. erwtensoep) kan zo op één nacht tijd al
zijn opgeloste zuurstof verbruiken. Een drama!
luchtkanalen van
7
gele plomp
watermunt
grote egelskop
drijvend fonteinkruid