Kikker & Co - Provincie West-Vlaanderen

Schaaldieren
De truc van de watervlo
Watervlooien zijn géén vlooien maar kleine schaaldiertjes, verwant aan
kreeften en garnalen. Ze kunnen enorm talrijk zijn en maken dan ook het
stapelvoedsel uit van heel wat grotere waterdieren: salamanders, larven van
libellen en torren, stekelbaarsjes, … Op hun beurt eten zij massa’s
microscopisch kleine plantjes, soms ook diertjes. Op die wijze zorgen ze
voor evenwicht in de algengroei van een poel. Omdat die plantjes ook zonlicht
nodig hebben om voedsel en energie op te bouwen, leven de watervlooien
vooral in het licht. De watervlo kent dan ook een aangeboren drang
om het licht op te zoeken.
Watervlooien bezitten geen poten, maar wel grote voelsprieten die ze als
roeispanen inzetten. Met iedere zwaai schiet het diertje, als een echte vlo,
een eindje omhoog.
Met zijn poten laat de watervlo het water voortdurend circuleren. Het verse
water komt tussen zijn kop en schalen terecht, loopt eerst langs zijn
kieuwen en vervolgens door een fijne zeef. Daar worden kleine planten
en diertjes gevangen. Vandaar gaat deze vangst naar de mond zodat de
watervlo er gretig van kan smullen.
Eenoogkreeftjes of cyclops behoren ook tot de watervlooien. Ze danken hun
naam aan het ene oog midden op de kop. Ze hebben twee lange sprieten en
het wijfje draagt twee eierzakjes.
Baas in eigen buik
Watervlooien vormen de dagelijkse voedselbron voor veel waterbewoners.
Toch blijft hun populatie stabiel. De remedie: zich in heel korte tijd onwaarschijnlijk
massaal vermenigvuldigen. De truc: eieren ontwikkelen zonder dat
er een mannetje aan te pas komt. Dit verschijnsel heet ‘parthenogenese’. Zij
zijn met recht ‘baas in eigen buik’. Uit de onbevruchte eitjes komen enkel
vrouwtjes, die opnieuw onbevruchte eieren voortbrengen. Dat gaat zo
door tot de laatste generatie in het najaar. Dan ontwikkelen zich mannetjes
én vrouwtjes, die elkaar bevruchten. Die bevruchte eitjes weerstaan vrieskou
en droogte. In de lente zorgen ze voor nieuwe generaties.
Waterpissebed, opruimer van beroep
Waterpissebedden komen normaal talrijk voor in een plas. Deze
kreeftachtigen zijn nauw verwant met onze vertrouwde huis- en tuinpissebedden.
Het lichaam bestaat uit een aantal geledingen, die door pantserplaatjes zijn
bedekt. De achterlijfsegmenten zijn tot een brede staart vergroeid. Daar zitten
de pleopoden, de kieuwachtige structuren die instaan voor de ademhaling
onder water.
De waterpissebed is een belangrijke opruimer in het water. Hij leeft op de
bodem en neemt er genoegen met rottende planten en dode bladeren.
Zijn eerste paar poten is uitgerust met kleine klauwtjes om zijn voedsel te
verzamelen.
27
watervlo met eitjes
eenoogkreeftje (vrouwtje)
zoetwaterpissebed
gewone pissebed