Kikker & Co - Provincie West-Vlaanderen

De één zijn brood, de ander zijn dood
Voor het dierenleven in het water zijn de zeer kleine planten belangrijker
dan de grote planten als riet, lisdodde, gele lis. In de bovenste waterlaag
leven oneindig veel microscopische kleine algen. Zij vormen het basisvoedsel
voor veel (meestal kleine) waterdieren: watervlooien, eenoogkreeftjes,
jonge kikkervisjes. Dat zijn de planteneters of verbruikers van de eerste
orde. Watervlooien zijn op hun beurt een belangrijke prooi voor stekelbaarsjes,
een vleeseter of verbruiker van de tweede orde. Stekelbaarsjes
worden verschalkt door grotere roofvissen zoals de snoek, een supervleeseter
of verbruiker van de derde orde. De snoek kent geen vijanden tenzij de
mens en (grote) soortgenoten.
Er vormt zich een keten van leven, waarbij organisch materiaal en meteen
ook energie wordt doorgegeven. Deze voedselketen begint altijd met
microscopisch kleine planten en eindigt bij supervleeseters.
De eenvoudige voedselketen toont aan hoe de levende wezens, op basis van
voedsel en energie, onderling met elkaar verbonden zijn.
De keten wordt een kringloop
Natuurlijk wordt niet elke plant of dier opgegeten. Vele planten (of plantendelen)
sterven vooraleer te worden opgegeten. Ook de planteneters en
hun predatoren, de vleeseters, sterven ooit.
Al deze plantenresten, dode dieren, uitwerpselen, zakken langzaam naar de
bodem van de poel. Daarbovenop komen soms nog belangrijke hoeveelheden
(dood) organisch materiaal die van buiten de plas in het water belanden:
bladeren en takken, …
Wij noemen dit alles ‘afval’. Maar gelukkig kent de natuur het begrip
‘afval’ niet. Niets gaat verloren. Een leger van opruimers staat klaar om dit
‘afval’ aan te pakken. Wij kennen er reeds enkele: duikerwants, waterpissebed,
slakken, … ruimen plantenresten op. De geelgerande waterkever, die
ook een aaseter is, en bloedzuigers doen zich aan dode dieren tegoed.
De superkampioenen onder de opruimers zijn de bacteriën. Een groot
deel van deze wonderlijke, ééncellige wezentjes zetten grote hoeveelheden
dood organisch materiaal terug om in bruikbare voedingsstoffen. En dat
vormt de basis voor nieuw plantenleven.
We begonnen bij planten en eindigen ermee. De voedselketen wordt door
de opruimers min of meer tot een kringloop aaneengesloten.
De kringloop wordt een web …
Voedselketens en kringlopen zijn eigenlijk veel te eenvoudig om de werkelijkheid
weer te geven. Veelal is eenzelfde diersoort schakel in verschillende
ketens. Eenzelfde prooisoort wordt door meerdere rovers gegeten.
Eenzelfde diersoort kan ook verschillende plaatsen in die keten innemen,
naargelang de levensfase waarin zij vertoeft: kikkervisjes eten algen, kikkers
eten diertjes.
Zo worden rechtlijnige voedselketens door dwarsverbindingen met elkaar
verbonden. Er ontstaat een complex net van verbanden: het voedselweb.
eerste schakel
tweede schakel
derde schakel
vierde schakel
63
algen
eenoogkreeftjes
stekelbaarsjes
snoek