Kikker & Co - Provincie West-Vlaanderen

Energie, de bron van alle leven
Hoe geven planten en dieren energie door?
Groene planten zijn in staat om hun eigen voedsel te produceren, mits voldoende
zonlicht. Van alle opgenomen zonne-energie verbruikt de plant ongeveer
40% voor haar eigen groei, opbouw en onderhoud. Van de overige 60%
kunnen de planteneters genieten.
Ook zij zijn erg kwistig met de energie. Het overgrote deel wordt verbruikt
om te bewegen, te groeien, zich voort te planten … Hetzelfde geldt voor
vleeseters.
Deze doorgave van energie hoort dus ook bij de voedselpiramide. De totale
biomassa van iedere schakel van de voedselpiramide bestaat uit:
• een deel dat dient als bouwstof van lichaamsweefsel (bv. skelet, spieren,…),
• een deel dat dient als brandstof voor scheikundige reacties en beweging,
• een deel dat wordt uitgescheiden (uitwerpselen).
Enkel het eerste deel, de bouwstoffen, zijn beschikbaar voor de volgende,
hogere schakel.
Niet storen aub!
Bij een levensgemeenschap die in evenwicht is met zijn omgeving, is de totale
biomassa als volgt verdeeld:
9% planteneters
90% opbouwers
1% vleeseters
Deze biomassa’s bestaan uit een rijke verscheidenheid aan planten en dieren,
die elkaar in een biologisch evenwicht in stand houden. Bij verstoring
verdwijnt deze verhouding en staat het evenwicht op de helling.
Bemesting met voedingsstoffen zorgt voor een spectaculaire groei van de
algen. Meteen vinden de planteneters heel veel voedsel. Hun aantal neemt
toe. Meer planteneters betekent op termijn meer vleeseters. Het biologisch
evenwicht keert terug.
Pompen en filteren of sterven
De verstoring kan echter zodanig groot of brutaal zijn dat de oorspronkelijke
verhoudingen zich niet herstellen.
Voorbeeld: in een kleine vijver worden koi’s, dure Japanse sierkarpers, uitgezet.
Natuurlijke vijanden van de koi’s worden uitgeschakeld. Na korte tijd
reeds is het biologisch evenwicht weg. De koi’s eten alle groen en alle kleine
waterdiertjes op. Andere planteneters en vleeseters kunnen de concurrentie
niet aan en verdwijnen. Net als andere karpers woelen koi’s voortdurend
de bodem om. Daardoor vertroebelt het water en dringt er onvoldoende
zonlicht binnen. De resterende planten sterven. Systematisch worden ook
de afvaleters, zoals waterpissebedden of slingerwormen, opgegeten.
Uiteindelijk ontstaat er een voedseltekort voor de vissen. Ze eten hun eigen
broed op. Bovendien worden hun uitwerpselen niet meer omgezet in voedingstoffen.
Daardoor ontstaan gifstoffen. De koi’s worden gevoederd, het
water wordt kunstmatig gefilterd en een luchtpomp brengt er zuurstof in. De
dure vissen overleven. De rest is dood. De oorspronkelijke levensgemeenschap
is verdwenen. Het nieuwe evenwicht is totaal kunstmatig.
eerste schakel
tweede schakel
derde schakel
vierde schakel
65
zonne-energie
groene planten
een planteneter
een vleeseter