Kikker & Co - Provincie West-Vlaanderen

Water en winter
Onder invloed van de temperatuur gedraagt water zich heel bijzonder: water van 4°C weegt zwaarder
dan alle andere (kouder of warmer) water. Tijdens vriesperiodes zakt de waterlaag van 4°C naar de
bodem en vormt daar een veilige overlevingszone. Voorwaarde is wel dat de vijver voldoende diepte
kent. 100 cm is een minimum, maar 150 tot 200 cm diepte is veiliger.
Als een kleine tuinvijver helemaal door ijs wordt afgesloten, kan het water geen gassen (zuurstof,
koolstof) meer uitwisselen. Er kunnen zich in de bodem giftige gassen vormen door anaërobe (zuurstofloze)
rottingsprocessen. Daarom is het nuttig om tijdens vriesperiodes het wateroppervlak altijd open
te houden. Dit kan door tijdelijk een flinke strobundel of een takkenbos verticaal tot schuin in het water
te brengen.
Na de vorstperiode verwijder je dit materiaal. Kijk wel even uit naar de diertjes die zich in die nieuwe
schuilplaats vestigden!
Wie een tuinvijver met bewegend water heeft, kent die problemen niet: vloeiend water vriest minder
vlug dicht en door de verticale waterbeweging worden de gassen vlot uitgewisseld en ververst.
In grotere vijvers of poelen met een stevige, wat ruige oevervegetatie (riet, lisdodde, egelskop, …) zijn
winterproblemen normaal niet aan de orde. De verticale plantenstengels zorgen voor voldoende open
water en dus uitwisseling van gassen.
Je mag NOOIT een gat door het ijs hakken. Vermijd ook dat er op het ijs gesprongen wordt. Harde
schokken bezorgen de waterdiertjes een ziekmakende stress. Amfibieën en vissen kunnen er aan sterven!
Je kan beter met enkele ketels heet water het oppervlak ‘open’ maken. Daarna vul je het gat op
met een strobundel of takkenbos.
Laat je niet verleiden tot installaties die het vijverwater plaatselijk opwarmen. De seizoenen hebben
hun recht, de natuur is er voldoende tegen gewapend.
Sofie Butaye
Ruige rietoever tijdens de winter. Rond de (dorre) vegetatie vriest het water minder snel dicht.
73