Kikker & Co - Provincie West-Vlaanderen

66
Zelfreinigen of oprotten
Indien we in dit voorbeeld de tussenkomst van de mens stopzetten, kan de oorspronkelijke levensgemeenschap
zich op termijn herstellen. Eerst zullen de vissen sterven. Nieuwe organismen (algen, bacteriën,
insecten, …) zullen de vijver koloniseren en een nieuwe levensgemeenschap opbouwen.
Voedselrijk wordt levensarm
In een gezonde waterbiotoop verwerkt de levensgemeenschap haar eigen organisch afval.
Dat is het zelfreinigende vermogen van het water. Bij overdreven of blijvende toevoer van organische
stoffen (dierlijke mest, voedselresten in rioolwater) en voedingsstoffen (kunstmest, fosfaten uit
zeepwater) wordt de levensgemeenschap grondig verstoord of vernietigd.
Eerst zullen de bacteriën en andere afvaleters zich hard inzetten en grote hoeveelheden zuurstof verbruiken.
Het zuurstofgehalte van het water daalt, de opruimers komen in de problemen.
Zuurstofgebrek ontstaat ook op een andere manier. Door het opruimwerk van de bacteriën komen er
voedingsstoffen vrij. Algen en wieren groeien hierdoor spectaculair aan. Overdag produceren zij overvloedig
zuurstof. ’s Nachts blijven ze verder ademen en verbruiken grote hoeveelheden zuurstof. Algen,
ondergedoken planten en kieuwdieren sterven. De opruiming van afgestorven planten en dieren gebeurt
niet meer door de normale organismen. Het werk wordt overgenomen door bacteriën die functioneren
zonder zuurstof, de ‘anaërobe bacteriën’: een proces dat wij ‘rotten’ noemen. Hierdoor komen veel
giftige stoffen en gassen vrij. Het water stinkt, wordt vergiftigd en is hopeloos verknoeid. De oorspronkelijke
levensgemeenschap is vernietigd.
Olivier Dochy
Moerassige kwelzone met een dieper uitgegraven poel in het natuurreservaat De Broekelzen in Westouter. Een
prachtige biotoop voor allerlei moeras- en waterplanten en waterdiertjes.