Het literatuuronderwijs in Nederland en Vlaanderen - Taalunieversum

Doelstelling
De cursus Letterkunde 1940-1970 geeft een inleiding tot het lezen van literatuur uit deze in literair,
cultureel en maatschappelijk opzicht tumultueuze periode. Vanuit het besef dat de literatuur geen
geïsoleerd of isoleerbaar maatschappelijk verschijnsel is, maar juist als (sub)systeem deel uitmaakt
van een groter maatschappelijk en cultureel (poly)systeem wordt de letterkunde geplaatst naast en
tegenover andere historische verschijnselen uit deze tijd.
Inhoud/werkwijze
Onder enig voorbehoud komen in zeven bijeenkomsten de volgende onderwerpen aan de orde:
1. Inleiding. Periodeoverzicht, opbouw van de cursus, lijst- en tentameneisen. Het effect van
oorlogsjaren in Nederland en Vlaanderen. Het naoorlogse herstel van de status quo. De Blaman-
Hermans-Van het Revelijn. De avonden (Gerard Reve – 1947), Eenzaam avontuur (Anna Blaman
– 1948). Opkomst van het existentialisme.
2. Louis Paul Boon. Maatschappijbeeld van een ‘tedere anarchist’. Boon als vernieuwer van
de Nederlandstalige literatuur. Aandacht voor Vergeten straat (1944), Mijn kleine oorlog
(1945/1960) en De Kapellekensbaan (1953). Boon als ‘stukjesschrijver’.
3. W.F. Hermans. Eenling in een sadistisch universum. De onkenbare mens in zijn absurde wereld.
Aandacht voor Ik heb altijd gelijk (1951), De donkere kamer van Damokles (1958) en Nooit meer
slapen (1966). De afrekening in Onder professoren (1975).
4. De Vijftigers. Kenmerken van de experimentele kunstenaars van na 1945. Overeenkomsten
tussen schilders en dichters. Een beeld van de Vijftigers. Werk van Remco Campert en Lucebert.
5. De Zestigers. Dichters en schilders reageren op de vorige generatie en op de werkelijkheid. De
tijdschriften Barbarber en Gard Sivik. Aandacht voor het werk van K. Schippers.
6. Hella S. Haasse. Eenling in de naoorlogse literatuur. Twee manieren van literaire geschiedschrijving
(De Scharlaken stad – 1952 en Heren van de thee – 1992). Ook aandacht voor Berichten van
het blauwe huis – 1986 en het boekenweekgeschenk Transit – 1994)
7. Het proza van de protestgeneratie. Realisme, experiment en reportage. Voorbeelden van cultureel
en maatschappelijk verzet: Provo en het studentenprotest. Aandacht voor Serpentina’s
petticoat (Jan Wolkers – 1961), Breekwater (Sybren Polet – 1961) en Bericht aan de rattenkoning
(Harry Mulisch – 1966)
Toetsing
(Schriftelijk) tentamen over de collegestof en over een lijst van zeven literaire teksten uit de behandelde
periode. Op de lijst staan tenminste twee dichtbundels. Laat je lijst vooraf goedkeuren door
de docent. Lever je definitieve lijst in tijdens het tentamen.
Literatuur
Anbeek, Ton: Geschiedenis van de literatuur in Nederland 1885-1985. Amsterdam 19995 (of later)
Het literatuuronderwijs in Nederland en Vlaanderen. Een stand van zaken 21