2003-1 - Holland Historisch Tijdschrift

8 Het Hof van Holland in de late Middeleeuwen
ding van de individuele ambtenaren moeten richten, en niet zozeer op de instelling. Een instelling
is immers geen abstracte eenheid maar een organisatie bemand door mensen van
vlees en bloed. Een dergelijke – overigens zeer arbeidsintensieve – benadering verheldert wat
voor type mensen en wat voor sociale groepen, waartoe deze mensen behoorden, vorm gaven
aan deze instellingen. 17
Op basis van de rekeningen kan overigens ook de aandacht gericht worden op de bestuurlijke
taken van het Hof. Het Hof bleef namelijk ook in bestuurlijk opzicht een belangrijke
rol spelen. De ambtenaren van het Hof waren bijvoorbeeld nauw betrokken bij de aanstelling
van nieuwe stadsbesturen (wetsverzetting) en de onderhandelingen over de beden.
Juist hier konden de informele contacten (etentjes, geschenken) met de stedelijke elites een
beslissende rol spelen. Aan de hand van de grafelijkheidsrekeningen (reiskostenvergoedingen
voor ondernomen dienstreizen) en stadsrekeningen (wijngeschenken) kunnen deze activiteiten
geïnventariseerd worden.
Het archief van het Hof van Holland zelf biedt natuurlijk ongekende mogelijkheden op
het gebied van de rechtspraakgeschiedenis. Men hoeft echter niet alleen te denken aan de
vaststelling van de gehanteerde procedures en de wijze waarop de rechtspraak in de praktijk
plaatsvond. Een analyse van de sociale achtergrond van de mensen die een proces aanspanden
voor het Hof is minstens zo boeiend. Ook voor thema’s als corruptie en rechtsongelijkheid
in het middeleeuwse en vroegmoderne Holland is het een kwestie van schat zoeken in
het Nationaal Archief. 18
17 H. de Ridder-Symoens, ‘Prosopografie en middeleeuwse geschiedenis: een onmogelijke mogelijkheid?’, Handelingenmaatschappij
en oudheidkunde Gent 45 (1991) 95-117.
18 Zie voor een overzicht Le Bailly, Recht, 17-28, 279-280 en de publicaties van Florike Egmond waaronder recent ‘Recht en
krom. Corruptie, ongelijkheid en rechtsbescherming in de vroegmoderne Nederlanden’, Bijdragen en Mededelingen betreffende
de Geschiedenis der Nederlanden 116 (2001) 1-33.