2003-1 - Holland Historisch Tijdschrift

More documents

Recommendations

Info

Medemblik voor het Hof van Holland 43 de stad de economische voordelen van surséances van betaling zwaarder liet wegen dan de politieke nadelen. Zelfs tijdens het dieptepunt van de crisis in de eerste helft van de jaren tachtig van de 15de eeuw vroeg Medemblik geen surséance van betaling aan. Mogelijk hield dit verband met het feit dat Medemblik gelegen was in een gebied waar een relatief grote weerstand bestond tegen inmenging van het landsheerlijk gezag in lokale aangelegenheden. West-Friesland had ook aan het eind van de 15de eeuw namelijk nog een geheel eigen culturele identiteit, waardoor de angst voor aantasting van de stedelijke autonomie een grotere rol kan hebben gespeeld dan in de rest van het graafschap. 98 Wat Medemblik betreft is dit wegens het ontbreken van stadsrekeningen helaas moeilijk te bewijzen. Omdat niet precies bekend is hoe zwaar Medemblik werd getroffen door de algehele malaise aan het eind van de 15de eeuw, kan namelijk niet worden bepaald of de stad daadwerkelijk meer oog heeft gehad voor de politieke nadelen van surséances van betaling dan voor de economische voordelen. In tegenstelling tot de steden die wel surséance van betaling hadden gekregen, werd de politieke invloed van Medemblik ten opzichte van het landsheerlijk gezag niet of nauwelijks aangetast. 99 Zo hoefde Medemblik, in tegenstelling tot Leiden of Haarlem, het eigen financiële beleid niet uit handen te geven aan landsheerlijke commissarissen. 100 Natuurlijk is de relatie tussen surséance van betaling en politieke macht in het geval van Medemblik enigszins beperkt, aangezien Medemblik als kleine stad minder te vertellen had dan de zes hoofdsteden van het graafschap Holland. Toch had Medemblik samen met de andere kleine steden wel degelijk enige politieke invloed. 101 Conclusie De financiële problemen van Medemblik komen in diverse door mij bestudeerde processen duidelijk naar voren. Zo werd de stad in de eerste helft van de jaren tachtig van de 15de eeuw bijvoorbeeld gekort op de bede. Daarnaast had het Hof van Holland tijdens het proces tussen meester Jan van Haarlem en Medemblik oog voor de armoede van de stad. Het dieptepunt van de economische malaise lag in de eerste helft van de jaren tachtig van de 15de eeuw. Niet alleen werd Medemblik toen gekort op de bede, ook de renteverkopen namen voor Medemblikker begrippen grote hoogten aan. De belangrijkste renteverkopen vonden plaats tussen 1480 en 1484, met als hoogtepunt het jaar 1482. De zeer slechte economische situatie in de jaren tachtig werd veroorzaakt door diverse factoren. Zo werd Medemblik in 1478 en 1479 getroffen door overstromingen en moest de stad tussen 1481 en 1483 grote bedragen op tafel leggen in verband met de oorlog tegen Utrecht. Daarnaast zorgde een verslechtering van het klimaat voor hoge graanprijzen en een sterk afnemende koopkracht. Aangezien de inkomsten uit het schot niet meer voldoende waren om de steeds groter wordende uitgaven het hoofd te bieden, besloot Medemblik om een nieuwe financiële bron aan te boren en renten te verkopen. Na 1484 duurde het tien jaar voordat er opnieuw renten werden verkocht. De rentever- 98 Damen, De staat van dienst, 350-351. In de eerste helft van de 15de eeuw zorgden de kleine steden en dorpen uit West-Friesland bijvoorbeeld voor problemen bij de inning van de beden. 99 Marsilje, ‘Les modes’, 171. 100 Ibidem, 170; J.W. Marsilje, ‘De geografische, institutionele en politieke ontwikkelingen’, in: G.F. van der Ree-Scholtens (ed.), Deugd boven geweld. Een geschiedenis van Haarlem, 1245-1995 (Hilversum 1995) 36-62, aldaar 37-38. 101 Kokken, Steden en Staten, 32.
44 Medemblik voor het Hof van Holland kopen uit 1494 hielden wederom verband met de financiële problemen van Medemblik. Het zwaartepunt van deze tweede crisisperiode lag voor Medemblik in de eerste helft van de jaren negentig, toen de graanprijzen wederom grote hoogten bereikten en de koopkracht opnieuw sterk afnam. Medemblik weigerde bijvoorbeeld om zijn aandeel in het ruitergeld te betalen. Daarnaast was de stad vanaf 1493 diverse jaren achtereen niet in staat om rentebetalingen aan Floris Janszn. en meester Jan van Haarlem uit te keren. Toch waren de financiële problemen niet van dien aard dat Medemblik het nodig vond om surséance van betaling aan te vragen. Dat betekende onder meer dat Medemblik het eigen financiële beleid niet uit handen hoefde te geven aan landsheerlijke commissarissen en de stedelijke autonomie van Medemblik dus niet werd aangetast. Hierbij moet wel worden benadrukt dat Medemblik als kleine stad minder in de melk te brokkelen had dan de zes hoofdsteden van het graafschap Holland. Het is mogelijk dat Medemblik bij de beslissing om wel of geen surséance van betaling aan te vragen meer oog heeft gehad voor de politieke nadelen dan voor de economische voordelen, maar op basis van het door mij bestudeerde bronnenmateriaal kan dit niet worden bewezen.
Page 1 and 2: nummer 1 35e jaargang * 2003
Page 3 and 4: Inhoud 35e jaargang nr. 1, 2003 Mar
Page 6 and 7: Mario Damen Het Hof van Holland in
Page 8 and 9: Het Hof van Holland in de late Midd
Page 10 and 11: Het Hof van Holland in de late Midd
Page 12 and 13: Afb. 2. Zitting van het Hof van Hol
Page 14 and 15: Serge ter Braake In dienst in Den H
Page 16 and 17: In dienst van Den Haag 11 keuren en
Page 18 and 19: In dienst van Den Haag 13 tal hoge
Page 20 and 21: In dienst van Den Haag 15 De rol va
Page 22 and 23: In dienst van Den Haag 17 dat Van G
Page 24 and 25: Tabel 5: De monopolisering van het
Page 26 and 27: In dienst van Den Haag 21 parochie
Page 28 and 29: Figuur 1: Het geslacht Oem van Wijn
Page 30 and 31: Afb. 3. Jan van Egmond (†1516). J
Page 32 and 33: Maarten van Bourgondiën Medemblik
Page 34 and 35: Medemblik voor het Hof van Holland
Page 44 and 45: Tabel 1. Achterstallige betalingen
Page 50 and 51: Jur Kingma Het Noordzeekanaal 1863-
Page 52 and 53: Het Noordzeekanaal 1863-1883 47 Een
Page 54 and 55: Het Noordzeekanaal 1863-1883 49 ber
Page 56 and 57: Tastbaar verleden Henricus Hollandu
Page 58 and 59: dering voor zoveel detail en precis
Page 60 and 61: tails en attributen en door het bij
Page 62 and 63: Tastbaar verleden Hendrick Goltzius
Page 64 and 65: op een ovale gegraveerde penning in
Page 66: senkring, dat het er uiteindelijk v

2003-1 - Holland Historisch Tijdschrift

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?