Rapport Commissie Brouwer: 'Gewoon doen' - Ngfg

Een samenleving kan alleen functioneren wanneer de veiligheid van burgers in voldoende
mate is gewaarborgd. Burgers, bedrijven, maatschappelijke instellingen en overheid hebben
een verantwoordelijkheid bij het streven naar een veilige samenleving. Daarnaast is het voor
het functioneren van een samenleving essentieel dat er vertrouwen is. Vertrouwen tussen
mensen, vertrouwen in instanties en vertrouwen als basis voor het handelen in ons
maatschappelijk verkeer. In beginsel heeft iedereen het recht met rust te worden gelaten en
zich onbespied te weten. Dat recht op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer kent
verschillend aspecten, zoals de bescherming van persoonsgegevens, en ook de
onaantastbaarheid van het lichaam, het huisrecht en het briefgeheim. Dit recht is niet absoluut,
inmenging in de persoonlijke levenssfeer kan zijn gerechtvaardigd. Evenzogoed als het
nastreven van veiligheid is begrensd. Het gaat er om dat zowel bij het werken aan veiligheid
als bij de bescherming van de persoonlijke levenssfeer waarborgen voor een vrije ruimte voor
de burger worden geëerbiedigd. Zo geformuleerd dragen inspanningen voor veiligheid en de
bescherming van de persoonlijke levenssfeer bij aan dezelfde doelstelling. 4
Intussen ondervinden overheden, overheidsinstellingen en hun medewerkers die waken over
onze veiligheid, spanning tussen veiligheid en persoonlijke levenssfeer. De Commissie richt
zich in haar advies juist op het omgaan met deze spanning en zij beoogt handvatten te geven
om hiermee om te gaan.
De burgers zullen in zijn relatie tot de overheid vooral een tegenstelling ervaren. Maatregelen
ter bevordering van sociale cohesie, welbevinden en een veilige publieke en private ruimte en
veel maatregelen op het gebied van veiligheid, zorg, welzijn ervaren zij voor zichzelf soms als
knellend. Soms staan veiligheid en privacy gewoon tegenover elkaar. Dan vraagt het
voorkomen van grof geweld, terreur of kindermishandeling inmenging in de persoonlijke
levenssfeer van iedereen, van een bepaalde groep of van bepaalde personen.
De Commissie illustreert haar advies met concrete voorbeelden op terreinen 5 waar de
spanning tussen het scheppen van een zo veilig mogelijke samenleving en het beschermen van
de persoonlijke levenssfeer voor burgers, bedrijven en instellingen duidelijk zichtbaar zijn.
Rechtshandhavers en hulpverleners worden het meest met die spanning geconfronteerd in het
4
E.R. Muller, H.R.B.M. Kummeling en R.P. Bron, Veiligheid en privacy: Een zoektocht naar een nieuwe balans,
Den Haag 2007.
5
Met uitzondering van specifieke wet- en regelgeving gericht op de aanpak van terrorisme. De ministers van
Justitie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties hebben 11 juli 2008 de commissie evaluatie
antiterreurmaatregelen aangekondigd (TK 2007-2008, 29 754, 31200, VII, nr. 132).
3