Rapport Commissie Brouwer: 'Gewoon doen' - Ngfg

de huidige sociale-netwerksamenleving met tal van samenwerkingsverbanden waarbij
niemand de eindverantwoordelijkheid heeft, op grenzen. 10
De samenleving wil enerzijds niet dat de overheid alles voorschrijft en preventief beïnvloedt,
maar anderzijds wel dat zij (absolute) veiligheid realiseert. Hoewel er altijd een bepaalde
mate van onveiligheid in een samenleving is, lijkt bij burgers het begrip daarvoor af te
nemen. 11 Burgers, bedrijven en maatschappelijke instellingen nemen jegens de overheid een
dubbele houding aan. Zij willen graag een grote keuzevrijheid en menen dat de overheid zich
niet (teveel) met zijn of haar persoonlijk leven en met de onderneming of de organisatie heeft
te bemoeien. Regels zijn er vooral voor de ander. Tegelijkertijd vragen burgers steeds sneller
aandacht voor potentieel onveilige situaties en om daadkrachtig optreden van diezelfde
overheid. Het verwachtingspatroon bij de burger uit zich meer en meer in een roep om een
risicovrije samenleving. De media spelen daarin een grote rol. Zij zijn een belangrijke
aanjager in het maatschappelijke en politieke discours over veiligheid. Bij elk incident, groot
of klein, komt de vraag op welke rol de media hebben gespeeld in het positioneren van het
incident als signaal van een mogelijk structureel verschijnsel. Niet zelden bepalen de media,
gevoed door maatschappelijke groeperingen en actiegroepen, de politieke agenda. De
dynamiek van publiciteit rond een incident leidt vaak tot het resultaat dat de overheid nieuwe
maatregelen voorstelt om dergelijke incidenten voor de toekomst te voorkomen.
2.2. Beleidstrends in het sociaal-veiligheidsbeleid
Achtereenvolgende kabinetten hebben de nadruk gelegd op een evenwichtige
verantwoordelijkheidsverdeling tussen overheid, burgers, bedrijfsleven en maatschappelijke
instellingen. Momenteel is sprake van een overheid die verder dan voorheen, tot achter de
voordeur, ingrijpt in het leven van burgers. Daarmee geeft de overheid - vaak onder politieke
en maatschappelijke druk - zelf voeding aan de wens om en de mogelijkheid tot het realiseren
van een vrijwel risicovrije samenleving. Maar een risicoloze samenleving is en blijft een
utopie.
(A) Naast repressie veel meer aandacht voor preventie
De algemene staat van de leefomgeving en de aanpak van overlast en van verloedering in het
publieke domein vormen sinds eind jaren negentig speerpunt van beleid. Er is een
10 Wetenschappelijke Raad voor her Regeringsbeleid, ‘Onzekere Veiligheid’, 1 oktober 2008.
11 H. Boutellier, De Veiligheidsutopie, Den Haag 2002.
9