Rapport Commissie Brouwer: 'Gewoon doen' - Ngfg

Doorgifte van passagiersgegevens aan Verenigde staten (PNR)
Het door luchtvaartmaatschappijen verstrekken van passagiersgegevens aan de Verenigde Staten
werd pas duidelijk toen dit al enige tijd geschiedde. En tot op heden wordt het aan de
luchtvaartmaatschappijen overgelaten om de passagiers hierover te informeren. Hoewel dit
verstrekken een treffend voorbeeld is van gegevensverwerking die volledig van overheidswege (VS)
verplicht gesteld wordt en waar overheden (VS en Europa) al enige jaren met elkaar over
discussiëren, hebben die overheden er aan de burger nauwelijks uitleg aan of toelichting over
gegeven. Het waarom en het hoe van de verstrekking van passagiersgegevens blijkt in de praktijk
een zaak te zijn van de private partijen die aan deze herendienst onderworpen zijn. De grondslag van
‘transparantie, tenzij’ is een waarborg om de duidelijkheid vooraf te verschaffen.
Wat betekent ‘ transparantie, tenzij’:
Transparantie betekent dat het in beginsel – zie hieronder het kopje ‘uitzonderingen’ – voor
betrokkene duidelijk moet zijn wie zijn gegevens verzamelt, met welk doel zijn gegevens
worden verzameld en wat er vervolgens met zijn gegevens gebeurt. Transparantie heeft dus
betrekking op alles wat er met persoonsgegevens gebeurt, van verzamelen tot en met
vernietigen. Transparantie kent twee aspecten. Een generiek aspect dat voorschrijft actief te
communiceren over doelstelling, middelen, proportionaliteit, subsidiariteit etc. van een
systeem voor het omgaan met persoonsgegevens. Juist op het moment van verzamelen
immers is het nodig de burger te informeren over doel van verzameling en gebruik, zoals
beoogd op het moment van verzamelen van gegevens. 15 Daarnaast kent transparantie een
specifiek aspect dat voorschrijft degene wiens gegevens verwerkt worden actief te informeren
over de doelstellingen van de verwerking, welke gegevens het betreft, met welke instanties
voor welk doel wordt uitgewisseld en te wijzen op diens rechten en verplichtingen. Aan beide
aspecten van deze grondslag moet zijn voldaan.
15 Vgl. Rapport Gemeentelijke Ombudsman Amsterdam, Almere e.a. , 30 januari 2006, RA0611457. Deze
oordeelde dat het onbehoorlijk was dat de Gemeentelijke Belastingdienst de incasso voor vorderingen van een
semi-publiek gezondheidscentrum ter hand was gaan nemen, terwijl het instellingsbesluit voor de dienst dat
uitdrukkelijk uitsloot en er geen waarborgen waren tot strikte scheiding van gegevens voor de incassotaak ten
behoeve van anderen dan die van de Belastingsdienst zelf.