Samenleven met verschillen

Doelstelling 2Inzicht in risico- en protectieve factoren voor polarisatieIn dit onderzoek is een verkenning uitgevoerd naar factoren die volgenswetenschappelijke theorieën en literatuur het ontstaan vanpolarisatieprocessen in buurten tussen bevolkingsgroepen kunnenverklaren. Polarisatie definiëren we hierbij als: “de verscherping vantegenstellingen tussen groepen in de samenleving die kan resulteren inspanningen tussen deze groepen en toename van segregatie langsetnische en religieuze lijnen”(Ministerie van Binnenlandse Zaken).Om te bepalen of de op theorie gebaseerde factoren ook werkelijkeen rol spelen, zijn multi-level analyses uitgevoerd op de gegevens van deAmsterdamse Veiligheidsmonitor. In de Veiligheidsmonitor gevenjaarlijks 12.000 Amsterdammers informatie over tal van onderwerpen dieals relevant voor polarisatieprocessen naar voren zijn gekomen in onstheoretisch kader. Enkele demografische kenmerken van buurten zijn tenbehoeve van deze analyses gekoppeld aan de Veiligheidsmonitor.We bespreken in deze paragraaf zes factoren die blijkens detheorie- en literatuurverkenning een rol kunnen spelen bij het ontstaanvan polarisatie in buurten. Vijf van deze factoren hebben we in de huidigestudie empirisch getoetst. De zesde factor (botsende gedragsstijlen enopvattingen), hebben we niet op de Veiligheidsmonitor kunnen toetsen,maar is wel relevant ten behoeve van de uitbreiding van het polarisatiemeetinstrument.1) Etnische diversiteitDe etnische diversiteit in buurten is de eerste factor die een rol kan spelenbij het ontstaan van polarisatieprocessen. Verschillende theorieën zijn vantoepassing op de relatie tussen etnische diversiteit, wederzijdsebeeldvorming en relaties tussen bevolkingsgroepen. In de socialeidentificatie theorie wordt gesteld dat enkel door de aanwezigheid vanmeerdere sociale groepen een behoefte ontstaat aan groepsidentiteit(Tajfel, 1982; Turner, 1999). Personen identificeren zich met de eigengroep omdat individuele leden van die groep grotendeels dezelfdekenmerken hebben. Tegenstellingen tussen verschillende etnischegroepen zullen zich versterken. Dit komt tot uitdrukking in wij-zij denkentussen de groepen, sociale identificatie en contra-identificatie, dat weerresulteert in een negatievere houding ten aanzien van elkaar.Op basis van conflicttheorie (o.a. Shadid, 1998) kan verwachtworden dat het resultaat van intergroepscontact in buurten afhankelijk isvan de condities waaronder dat contact plaatsvindt. Spontane contactentussen bevolkingsgroepen kunnen bij verschillende opvattingen ofleefstijlen leiden tot wederzijds onbegrip en zelfs tot verdere9