Door te beginnen bij <strong>de</strong> eigen netwerken, kunnen mensen die nu niet (voldoen<strong>de</strong>)meedoen, vanuit een basis van veiligheid en vertrouwen, stap voorstap hun wereld groter maken en met an<strong>de</strong>re werel<strong>de</strong>n verbin<strong>de</strong>n.Juist in kleine gemeenten, waar dikwijls al een ‘ons kent ons’-klimaat heerstmet een grote inzet van vrijwilligers, heeft dit scenario een grote slagingskans.Door <strong>de</strong> verankering in <strong>de</strong> haarvaten van <strong>de</strong> samenleving is dit scenario nietzo gevoelig voor politieke schommelingen.Regierol van <strong>de</strong> gemeenteHet initiatief ligt bij groepen burgers, <strong>de</strong> rol van <strong>de</strong> gemeente is faciliteren,on<strong>de</strong>rsteunen, verbin<strong>de</strong>n en bekendheid geven. De gemeente faciliteert veelsoortigegemeenschapsverban<strong>de</strong>n, waarin mensen elkaar ontmoeten, on<strong>de</strong>rsteunenen samenwerken. Zij on<strong>de</strong>rsteunt <strong>de</strong>ze spontane initiatieven (ookfinancieel), zón<strong>de</strong>r ze over te nemen. Ook bevor<strong>de</strong>rt <strong>de</strong> gemeente het contacten <strong>de</strong> uitwisseling tussen verschillen<strong>de</strong> informele netwerken.Me<strong>de</strong>werkers van <strong>de</strong> gemeente gaan <strong>de</strong> wijken in en zoeken <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong>burgerinitiatieven van ou<strong>de</strong>ren, jongeren, mensen met beperkingen en allochtonenop en brengen <strong>de</strong>ze in kaart. Zij vragen <strong>de</strong> mensen die nu niet (voldoen<strong>de</strong>)meedoen, wanneer zij zich prettig voelen en wat zij daarvoor nodighebben. Zij on<strong>de</strong>rzoeken in hoeverre <strong>de</strong> netwerken, waarvan buurtbewoners<strong>de</strong>el uitmaken, in hun on<strong>de</strong>rsteuningsbehoeften voorzien en wat er aanvullendnodig is. Me<strong>de</strong>werkers van <strong>de</strong> gemeente zijn intensief voor <strong>de</strong>ze nieuwerollen getraind. Ook gemeenteraadsle<strong>de</strong>n en bestuur<strong>de</strong>rs zoeken <strong>de</strong> mensen in<strong>de</strong> wijken actief op.Aan professionals uit organisaties voor wonen, welzijn en zorg vragen me<strong>de</strong>werkersvan <strong>de</strong> gemeente welke problemen zij in <strong>de</strong> wijken signaleren en hoe<strong>de</strong>ze – in nauwe samenwerking met <strong>de</strong> betrokkenen – kunnen wor<strong>de</strong>n opgelost.De gemeente stimuleert samenwerking van professionals van on<strong>de</strong>rop eninvesteert in een goe<strong>de</strong> relatie tussen professionals en vrijwilligers.In samenspraak met bewoners creëert <strong>de</strong> gemeente multifunctionele en vanzelfspreken<strong>de</strong>ontmoetingsplekken, waar burgers uit verschillen<strong>de</strong> (etnische)groepen zich thuis voelen, zoals (bre<strong>de</strong>) scholen, gezinscentra en multifunctionelewijkcentra. Bij <strong>de</strong> (her)inrichting van wijken neemt <strong>de</strong> gemeente hetvoortouw om ervoor te zorgen dat <strong>de</strong> fysieke infrastructuur stimulerend enuitnodigend is voor allerlei burgerinitiatieven voor jong en oud, wit en zwart,met en zon<strong>de</strong>r handicap. De gemeente zorgt ervoor dat <strong>de</strong> ruimtelijke, socialeen economische peilers elkaar versterken.De gemeente stelt royale budgetten voor spontane burgerinitiatieven beschik-102 / <strong>Inhoud</strong> <strong>stuurt</strong> <strong>de</strong> <strong>beweging</strong>
aar (‘social venture capital’), waar geen zware verantwoordingsplichten aanverbon<strong>de</strong>n zijn. Wel moeten <strong>de</strong> burgerinitiatieven op transparante wijze <strong>de</strong>kwaliteit en <strong>de</strong> bereikte resultaten aan <strong>de</strong> gemeente kunnen tonen. De spontaneinitiatieven kunnen een rechtsvorm hebben en <strong>de</strong> gelever<strong>de</strong> dienstenhoeven niet gratis te zijn. Vrijwilligers kunnen aanspraak maken op reis- enan<strong>de</strong>re onkostenvergoedingen van <strong>de</strong> gemeente of in regionaal verband.Toegang tot individuele voorzieningenVoor on<strong>de</strong>rsteuning en zorg waarin <strong>de</strong> burgerinitiatieven niet voorzien kan– via een indicatieprocedure – een individuele voorziening of budget wor<strong>de</strong>naangevraagd. De gemeente maakt goed dui<strong>de</strong>lijk in welke gevallen een beroepop formele hulp kan wor<strong>de</strong>n gedaan.Rol professionele aanbie<strong>de</strong>rsIn dit scenario is een grote rol weggelegd voor sensitieve en creatieve opbouwwerkers.De gemeente heeft dan ook flink geïnvesteerd in <strong>de</strong> <strong>de</strong>skundigheidvan voldoen<strong>de</strong> coördinatoren en mo<strong>de</strong>ratoren, die alles en ie<strong>de</strong>reen metelkaar verbin<strong>de</strong>n. Zo wordt <strong>de</strong> duurzaamheid van <strong>de</strong> burgerinitiatieven versterkt.Professionals wor<strong>de</strong>n getraind om aanvullend te werken op <strong>de</strong> informele on<strong>de</strong>rsteuningsstructurenvan verschillen<strong>de</strong> groepen burgers. Ook wor<strong>de</strong>n zijingeschakeld om <strong>de</strong> meest kwetsbare burgers, die geen <strong>de</strong>el uitmaken van <strong>de</strong>informele netwerken, op te vangen en te helpen – naar vermogen – in <strong>de</strong> samenlevingte participeren.Professionele organisaties wor<strong>de</strong>n alleen door <strong>de</strong> gemeente gefinancierd alszij klantenpanels of regelmatige klanttevre<strong>de</strong>nheidson<strong>de</strong>rzoeken organiseren.Om een goe<strong>de</strong> samenwerking tussen burgers en professionals te stimulerenkunnen professionele organisaties – bij aantoonbaar goe<strong>de</strong> prestaties – aanspraakmaken op extra financiering door <strong>de</strong> gemeente.Doordat <strong>de</strong> gemeente een hel<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>rscheid maakt tussen informele initiatievenen formele organisaties wor<strong>de</strong>n ongelijke marktposities, als gevolg van<strong>de</strong> betaling van informele hulp voorkomen.MeedoenIn dit scenario staat het begrip we<strong>de</strong>rkerigheid centraal: ruilen, aanbie<strong>de</strong>n enontvangen.Zo wordt samen met woningcorporaties woningbouw gecreëerd, die het gemengdwonen van jong en oud en intergenerationele dienstverlening stimu-Bijlage 3 / 103