17 ağustos 1999 marmara ve 12 kasım 1999 bolu-düzce depremleri ...

13
EY SİVİL RUH, GELDİYSEN KAPIYA İKİ KERE VUR!
Dr.Hakan ŞEN
Önündeki cam kırıklarını görünce, ani bir fren yaparak sağa yanaştı Metin. Birdenbire geliş ve gidiş
yönüne iyice yanaşmış ve orta hattı tamamen boş bırakmış halde tek sıra bir konvoya girdik. Yol boyunca
gitgide cam kırıkları artıyordu. Ne olduğunu anlamaya çalışırken, orta şeritte birden karşımıza çıkan bir
elindeki kalınca sopayı tehditkar bir şekilde sallayan delikanlının “sağa yanaş, sağa!...” diye bağırdığını
duyduk. 20-30 m kadar sonra elinde bir levye demiriyle aynı işi tekrarlayan birini daha gördük. Kocaeli’nden
Adapazarı’na varıncaya kadar bu zincir devam ediyordu ve tek bir polis görünmüyordu. Kocaeli-
Adapazarı arasında yol civarındaki yerleşim birimlerinin gençleri kendi bildikleri bu yöntemle (aslında hiç
de yabancı olmadığımız) orta şeridi boşaltarak yardım konvoylarının ve ambulansların geçişini sağlıyordu.
Aslında çok yaşamsal bir işlevi inanılmaz bir uyum ve disiplin ile yerine getiriyorlardı. Yardım konvoyları ve
ambulanslar rahatlıkla ilerliyorlardı. Bu trafikle Adapazarı’na ulaşmamız, Adapazarı devlet hastanesini
bulmamızdan daha kısa sürdü. Adapazarı’nı bildiğim halde yıkılan binaların yolları kapatması ve ekibimizde
bu görüntülerin yarattığı şok nedeniyle Devlet Hastanesi’ni bulmamız bir hayli uzun sürdü.
“Duyar duymaz atladım geldim” diyordu, biri Adapazarı Devlet Hastanesi’nin bahçesinde karşılayan
Erzurumlu intern doktor. Gelir gelmez morgun başına oturmuş ve en zor görevlerden birini üstlenmişti. Bahçeye
koyduğu masasında elinde ölenlerin listesi, cesetleri sahiplerine teslim ediyordu. Masanın yanı başındaki
soğutucu tırların kapıları açıldıkça, ölümün soğukluğu, o katlanılması zor kokuyla üzerimize siniyordu.
Aynı gün İzmir’den gönüllü gelen bir Halk Sağlık uzmanı, çeşitli illerden gelen ambulanslara yardım malzemeleri
koydurarak, ayakta kalan sağlık ocaklarına ulaştırmaya çalışıyordu. Tamamen gönüllü olarak gelen,
sayılarını ve uzmanlık alanları bilmediğimiz birçok hekim Devlet Hastanesi’nin bahçesinde gelen hastalara
müdahale ediyordu. TTB acil durum tespit ekibi olarak bölgeye gittiğimizde yaşadığımız Adapazarı kesitleriydi
bunlar. Daha sonra TTB Merkez Konseyi bu bölgelerde; TTB Deprem Bölgesi Koordinasyon Merkezleri
açmaya karar verdiğinde, Adapazarı bölgesinde çalışmak istedim.
TTB Deprem Koordinasyon Merkezinde birkaç gün aralarla değişen yaklaşık 5 hekim çalışıyorduk. Biri
koordinasyon görevini üstlenmek üzere, çadırkentler ve sağlık ocakları dolaşılıyor, kriz masasında temsil
ediliyor, diğer sivil toplum örgütlerinin kurduğu il koordinasyon toplantılarına katılıyorduk.
Bir gün il Koordinasyon toplantısı sırasında yorgunluktan sandalyesine yığılan mimar isyan ediyordu.
yedi gündür tek başına gönüllü olarak hasar tespitinde gece yarılarına kadar çalıştığını ve 338 binaya
oturulamaz raporu verdiğini anlatıyordu. Gönüllü olarak gelmiş ve yedi gün olmasına rağmen ikinci bir
mimar ya da mühendis bulunamamıştı. Elinde hasar tespiti olmayan bina sahiplerinin enkazları temizlendikten
sonra tazmin için bir hak iddia edemeyeceklerini düşünerek, tüm tükenmişliğine rağmen direniyordu.
Ertesi gün karşılaştığımızda yüzünde muzip bir gülümsemenin izleri vardı. Israrla sağlam olduğu iddia edilen
vilayet binasının boşaltılmasını sağlamıştı.
Zor bir günün akşamında, çadırımızın önünde değerlendirme toplantısı yaparken, henüz yağmış yağmurun
kapladığı puslar arasında, yıkıntıların içinde sarı puanlı elbiseleri ve kırmızı burunlarıyla iki palyaço
çıkageldi. Masalda yaşıyor gibiydik. Yorgunluğun getirdiği bir yanılsama olmadığını, biraz daha yaklaşınca
anladık. Amatör tiyatrocu gençler İstanbul’dan gelmişler, örselenmiş çocukları biraz olsun eğlendirmeye
çalışıyorlardı.
Şu sivil ruh denen şey uyanmıştı galiba. Ey sivil ruh geldiysen kapıya iki kere vur!...