17 ağustos 1999 marmara ve 12 kasım 1999 bolu-düzce depremleri ...

nistan Medecin du Monde Grece temsilcisi, TOSAV/Medecin Sans Frontier temsilcisi, Abant İzzet Baysal
Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı, SB Tedavi Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı. Toplantıda sadece
ikinci basamak hasta bakım hizmetleri konuşuldu. Çevre sağlığı da dahil olmak üzere birinci basamak
sağlık hizmetleri hiç gündeme gelmedi. İsrail ekibi, bu depremde yanık vakalarının çok görüldüğünü,
bunların çoğunu çocukların ekstremite yanıkları olduğunu belirterek bu vakalarda sekonder korumanın
önemine dikkat çektiler. Bunun için de optimal bakımın bir plastik cerrah, bir fizyoterapist ve bir hemşireden
oluşacak özel bir yanık biriminin kurulmasını önerdiler.
Gölcük-Değirmendere bölgesi ile karşılaştırıldığında Düzce bölgesinde gönüllü kuruluşların azlığı
dikkat çekici. Devletin bölgeye, birinci depremle karşılaştırıldığında, erken ulaşması gönüllü kuruluşların
buraya gelmelerini engellemiş olabilir.
23 Kasım 1999, Pazartesi
Sabah 9:00'da Üniversiteye giderek Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Yrd.Doç.Dr.Nuray Yeşildal'ı
buldum. Depremin birinci gününden itibaren Belediye ile işbirliği halinde, çok gidilmeyen Düzce çevresindeki
köylerde ayaktan tedavi hizmeti verdiklerini öğrendim. Buradaki çevre sağlığı koşullarının öncelikli
sorun olduğu konusunda hemfikir olarak bundan sonra işbirliği yapmaya karar verdik. Öncelikli olarak
su, tuvalet ve atık sorununu saptadık. Yarın sabahtan itibaren birlikte çalışmaya karar vererek ayrıldık.
Daha sonra, dün akşam bölgeye varan Dr.Harun ile birlikte çadırkentleri dolaşarak altyapı durumlarını
saptamaya karar verdik. Sabahtan saat 13:30'a kadar birlikte, öğleden sonra ise ayrı ayrı iki ekip
olarak çadırkentleri gezdik. Bu süre içinde gezilen çadırkentlerin Iistesi dosyadadır.
Gezilen çadırkentlerde ''TTB İkinci Ay Deprem Sonrası Durum Saptama Araştırması'' formunu doldurarak
çevrede toplanan kişilere eğitim yaptım. Bu eğitim sırasında "en az, en önemli, en uygulanabilir
mesaj'' ilkesinden hareketle aşağıdaki mesajları ilettim:
1. Sularınızı mutlaka kapalı kaplarda saklayın,
2. Sularınızı 5 bardak suya 3 damla çamaşır suyu, ya da bir büyük bidon suya yaklaşık yarım çay
bardağı çamaşır suyuyla içmeye ya da kullanmaya hazır, temiz hale getirebilirsiniz,
3. Bu şekilde hazırladığınız suyu içmek, bulaşık yıkamak ya da sebze/meyve yıkamak için kullanabilirsiniz,
4. Kullanma suyu, içme suyu ayrımı yoktur; kullanma suyu da içme suyu kadar temiz olmalıdır,
5. Emziren anneler mutlaka emzirmeye devam etsinler; bebeklerini ishal ve zatürreeden korumak
için anne sütü aşı görevi görür.
6. Bunları etrafınızdakilere mutlaka anlatın.
Ayrıca tuvaleti olmayan ve yakın gelecekte de tuvalet gelecek sözü verilmeyen bir çadırkent bölgesinde
erkeklere sıhhi tuvalet inşa etme ve bunun önemiyle ilgili eğitim verdim.
Çadırkentlerle ilgili genel izlenim, durumun altyapı ve çevre sağlığı açısından acınacak halde olduğu...
Bugün gezilen 15 çadırkentin hiçbirinde tuvalet ve akarsu yok. Hepsinde tanker ya da artezyen/kuyu
suyu kullanılıyor. Birkaçında tuvalet iskeletleri (betondan veya prefabrike) gelmişti ve kuruluyordu.
Çadırkentlerin çoğunda çadırlarda elektrik yok. Halen yoğun olarak çadır dağıtımı yapılıyor. Olumlu
olan tek şey Belediye'nin çöpleri düzenli olarak toplaması. Bu konuda konuşulan herkes olumlu görüş
belirtti.
Çadırkentlerle ilgili belki de en çarpıcı nokta bunların aslında çadırkent olmadığı. Düzce, adı gibi
düz bir alana kurulu olmasına rağmen, etrafta organize bir çadırkent yapılacak yer bulunamamış gibi,
çadırlar yol kenarlarına, parklara kurulmuş halde. Bazen bir yol kenarında 50 çadır yan yana kurulmuş.
Bunlara Gölcük-Değirmendere bölgesinde çadırkentten ziyade ''çadır öbekleri" diyorduk; burada da muhtemelen
halkın kendiliğinden oluşturduğu öbekler daha sonra resmi yetkililerce çadırkent olarak adlandırılmış.
Halk, evlerinden uzağa gitmek istememiş; yetkililer de buna onay vermiş gibi. Asker tarafından
kurulan bazı çadırkentlerde ise çadırlar o kadar sık aralıklarla kurulmuş ki, 8 metre, 5 metre değil aralarında
1 metre bile yok... Bunların biri dışında hiç birinde sağlık hizmeti yok. Biri dışında hiç birinde çadır
nüfusuna ait bilgi yok.
305