17 ağustos 1999 marmara ve 12 kasım 1999 bolu-düzce depremleri ...

1.3-Kayıt: Kendi çalışmalarımızı izlemek için basit bir kayıt ve takip sistemi geliştirilmelidir.
Böylece, standart bir değerlendirme tedavi takibi mümkün olabilecektir. Ayrıca, risk gruplarını
tanıma olanağı artacaktır.
Sayılan öneriler ve ilgili stratejiler ancak kamu kurumları ile işbirliği ile gerçekleşebilir. Açıkça, önerilerin
esas olarak Sağlık hizmetleri içinde yer alması zorunludur. Bu da Sağlık Bakanlığı ile işbirliğini
getirmek zorundadır. Kısa devrede, I.basamak sağlık hizmet birimleri çalışanları konu ile ilgili bilgilendirilmeli
ve şu anda ruh sağlığı konusunda hizmet veren birimler arasında eşgüdüm sağlanmalıdır. Uzun
devrede bu birimler o bölgedeki kurulacak ruh sağlığı birimleri ile işbirliği ile çalışmalıdır.
Tıp Fakültelerinde psikiyatri ders programlarına travmaya başlı ruhsal sorumlar mecburi olarak sokulmaktadır.
Sonuç olarak:
Afet bölgesi nüfusun azımsanmayacak bir bölümünün yaşanan travma ile bağlantılı olarak ruh sağlığı
sorunu var. Bölgede bu konuda tedavi edici uzman eleman yok. Veriler, sorunlar çok ağırlaşmadıkça,
felaketzedelerin kendiliğinden yardım istemediğine işaret etmektedir. Bu talebi artırmak için, toplumsal
olarak konu ile ilgili bilgilendirmek kampanyaları yapılmalıdır. Bölgede küçük grup toplantıları yapıldığında
yararlı olduğu görülmüştür. Bu toplantıların devamı uygundur, ayrıca yerel medya, özellikle görsel
basının katkısı sağlanmalıdır.
Çalışmalar felaketlerden sonra kalp krizi gibi bedensel hastalıklarının arttığını ve bu nedenle ölüm
oranlarının birkaç yıl sonra arttığını göstermektedir. En iyi ve zorunlu çözüm yolu I. basamak sağlık hizmetleri
çalışanlarının konudan haber olması ve eğitilmesidir.
Bilimsel veriler tedavi edilmeyen felaket mağdurlarının ruhsal sorunlarının süregenleşebileceğini i-
şaret etmektedir. Altı aydan uzun sürdüğü zaman travmaya bağlı kronik travma sonrası stres bozukluğu
denir. Açıkça büyük bir grup felaketzede tedavi görme haklarını kullanamıyorlar. Felaket mağdurlarının
bir bölümünün tedavisinde ilaca yer vardır. İlaç kullanılacaksa, anlık kaygı gidericiler değil artık yerleşmiş
olarak tanımlatacağımız travma sonrası sorunlar için tedavi edici ilaçların uzun süreli kullanılması uygundur.
İlaçlı veya ilaçsız olarak tedaviye alınanların aynı zamanda psikoloji, çok kere davranışçı-bilişsel
ve/destekleyici bireysel veya grup psikoterapilerine de katılmaları gerekmektedir. Psikoterapi imkansız
olarak değerlendirilmemelidir. 3-6 ayda 5-10 görüşmenin hele grup ortamında hayli ekonomik olarak
uygulanabildiğinin örneklerinin olduğu gözlenmiştir.
Tabii ki, ruhsal tedaviler ancak asgari insani yaşama koşulları olan bir zeminde sağlanabilecektir.
Bunlar ivedilikle sağlanmadığı takdirde giderek büyüyen bir sağlık sorunu bizi bekliyor.
BİR YIL SONRA FELAKETZEDELERE PSİKOSOSYAL DESTEK SAĞLANMASI GÖNCELİKLİ SORUNLAR
ARASINDADIR. SAĞLANMAMASI BİR İHMAL ANLAMINA GELİR. FELAKET MAĞDURU BİR KEZ DAHA
MAĞDUR EDİLMİŞTİR.
*İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Psikiyatri AD.
İstanbul-Psikososyal Travma Programı Başkanı (Ist-PSTP)
407