You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
n i n i (1991), prikazujući šumarstvo u zapadnoj austrijskoj pokrajini Vorarlberg,<br />
navodi kako »štete od imisija već otprilike 30 godina utječu na stabilnost<br />
naših šuma.« Netko bi drugi vrlo vjerojatno te iste štete nazvao štetama<br />
nove vrste (neuartige Waldschäden).<br />
A što zapravo znače mnogobrojni naši izrazi nastali prevođenjem njemačkog<br />
izraza neuartige Waldschäden? Štete u šumama »nove vrste« poistovjećuju<br />
se s propadanjem šuma i umiranjem šuma (Prpić, Seietković,<br />
Ivkov 1991), a propadanje šuma nove vrste s »umiranjem šuma«<br />
(Prpić 1991). Već iz tih primjera lako je zaključiti da su novi izrazi samo<br />
još više povećali jezičnu zbrku što ju je ne tako davno uzrokovalo tzv. umiranje<br />
šuma. Objašnjavajući razliku između umiranja i propadanja šuma,<br />
Solar (1987) primjećuje: »V Sloveniji smo gozdarji nekaj časa uporabljali<br />
širši izraz propadanje gozdov, še danes pa se oba izraza upotrabljata<br />
terminološki zelo različno in nedefinirano.« Moglo bi se navesti mnogo primjera<br />
kako se i u Hrvatskoj izraz umiranje šuma veoma različito shvaća<br />
i proizvoljno upotrebljava (M i k 1 o š 1989). A sada se čitav niz novih, nejasnih<br />
i neodređenih izraza objašnjava nečim što je isto tako nejasno i neodređeno.<br />
Istraživači koji se bave tzv. »umiranjem šuma« daju posve različite odgovore<br />
na pitanje kada je ono započelo. Tako npr. Schutt (1989) navodi:<br />
»Prije otprilike osam godina registrirali su stručnjaci dotada nepoznatu bolest<br />
šume, koja (...) znanost stavlja pred nove probleme: umiranje šume<br />
ili, kako se službeno naziva, 'nova šumska oštećenja'.« I malo dalje, u istom<br />
članku, da je »umiranje šume nastupilo tek 1980, premda se velika količina<br />
po biljke štetnih tvari emitira već više od 100 godina.«<br />
Prema Androiću (1986) s pojavom »umiranja šuma« susrećemo se<br />
u Europi (a i izvan nje) od 1979 1981.<br />
Nasuprot tome Glavač, Koenies i Prpić (1985) tvrde da je ono<br />
nastupilo čitavih 36 godina ranije, tj. da su »oko 1954. ustanovljeni u Dinarskom<br />
gorju jugozapadne Hrvatske fenomeni koji su danas poznati pod imenom<br />
umiranje šume.« Štoviše, prema istim autorima, »umiranja šuma« bilo<br />
je i prije toga, ali ga oni označuju kao »lokalno ograničeno umiranje šuma<br />
bez značajnih ekonomskih gubitaka.«<br />
Slično tome Prpić, Seletković i Ivkov (1991) navode da su<br />
štete u šumama »nove vrste» u Hrvatskoj započele sušenjem jele pedesetih<br />
godina u Gorskom kotaru.<br />
Odakle toliko neslaganja o tako važnoj stvari kao što je to početak<br />
»umiranja šuma«? Odgovor je na to pitanje vrlo jednostavan: ako ne znamo<br />
što je to zapravo umiranje šuma, onda ne možemo znati ni to kada je ono<br />
počelo. A budući da su štete u šumama nove vrste sinonim za umiranje<br />
šuma, onda je također jasno da je i za te štete nemoguće reći kada su se prvi<br />
put pojavile: prije 10 godina (Schutt 1989), ili prije 40 godina (Prpić,<br />
Selektović, Ivkov 1991). Osim toga umjesno je zapitati se kakve su<br />
to nove štete (štete »nove vrste«) koje su stare već 40 godina, i tek su ove,<br />
1991. godine, najednom postale »nove«.<br />
Kada su već šume počele propadati na neki »novi« način, onda se, dakako,<br />
to isto događa i s pojedinim vrstama drveća. Tako npr. Prpić (1991)<br />
spominje »tipično propadanje jele 'nove vrste' koje još i danas intenzivno<br />
traje.« A ako se to može reći za jelu, može se reći i za svaku drugu vrstu<br />
126
Change language