Å UMARSKI LIST 3-5/1992 - HÅ D

Kod simulacije mjerenja na horizontalnom terenu, kao nagib terena
uvršten je srednji otklon od horizontale (ß = 0,16°), izračunat iz srednje visinske
razlike nivelmana kroz lipovljanske sastojine. Ovim je varijabilitet
svakako smanjen, no drugog rješenja nije bilo zbog nepoznavanja distribucije
nagiba na terenu. Podaci su generirani uz uvjete: h = 1,65 m i h = 7 m,
s = 0,2°, D = 5—40 m, s korakom po pet metara uz a = / (D).
Visina opažača h = 7 m bila je uzeta u istraživanje u smislu eventualne
upotrebe metode sa stalnih mjernih mjesta u sastojini na određenoj visini
od tla, čime bi osjetljivost metode bila znatno smanjena (za potrebne udaljenosti
odnos a i ß nije toliko uzak).
Za svaku kombinaciju (h, s, D, ß), uz veličinu uzorka n = 3000, računati
su statistički parametri: aritmetička sredina (D), standardna devijacija mjerene
udaljenosti (s D ), standardna pogreška aritmetičke sredine (SD), koeficijenti
skošenosti (Bi) i spljoštenosti (Ba) kao i veličine (a — ß) i (D — D).
Regresijskom analizom uz, kako se pokazalo, univerzalni model y = ax b
utvrđene su čvrste korelacije (redovno R > 0.9) između veličina D i S|,, te
(a — ß) i s D u svim kombinacijama ostalih uvjeta, kao i između s n i statističkih
parametara s D , Bj, B>, te veličine (D — D), za različite iznose standardne
devijacije vertikalnog kuta (s).
Izjednačeni podaci nalaze se na grafičkim prikazima 6 (s D = / (D) =, /
(a — ß) na horizontalnom terenu), 7 (analogno za kosi teren — osnovni niz)
i 8 (analogno za kosi teren — sporedni nizovi).
Dobiveni rezultati upućuju na slijedeće zaključke:
1. Preciznost metode proporcionalna je s veličinom (a — ß), bez obzira na
ishodišne uvjete koji su tu veličinu uzrokovali.
2. Metoda je najpreciznija na najmanjem nagibu koji već možemo mjeriti.
3. Promjena visine opažača u granicama h = 1,50—1,80 m ne utječe bitno
na preciznost mjerenja. Visina opažača h = 7 m preciznost znatno povećava.
4. Klasični šumarski visinomjeri su, za ovu metodu, uglavnom neupotrebljivi,
uz h = 1,50—1,80 m. Njihova je upotreba možda moguća na manjim
nagibima, u mlađim sastojinama, gdje su mjerene udaljenosti ispod 15 m
ili kod mjerenja većeg broja podjednakih udaljenosti. Pri mjerenju sa
stalnih mjernih mjesta s povišenim rakursom upotreba ovih instrumejnata
mogla bi doći u obzir.
5. Uz standardnu devijaciju mjerenog kuta s = 0,1°, upotrebljivost metode
povećana je dovoljno da taj iznos proglasimo gornjom granicom preciznosti,
kod udaljenosti manjih od 30 m. Instrument koji bi dovoljno
precizno primjenjivao ovu metodu, morao bi mjeriti vertikalne kuteve
sa standardnom devijacijom manjom od 0,1°.
6. Pojedinačni podaci izmjere iste udaljenosti nisu više distribuirani normalno.
Distribucije tih podataka imaju pozitivnu skošenost i spljoštanost.
Procijenimo li standardnu devijaciju koeficijenta skošenosti na osnovu
jednog uzorka (s B i = / (n); Laar 1979), tada s 99°/o-tnom vjerojatnošću
možemo tvrditi da distribucija za koju je Bi > 0,11538 nije normalna,
što je kod nas redovito slučaj (izuzetak čini samo izmjera udaljenosti
D = 5 m). Isto tako procjena standardne devijacije koeficijenta
170