Zobacz pełne wydanie (PDF) - SÄ deczanin

WWW.SADECZANIN.INFO
14 ROZMOWA
STYCZEŃ/LUTY 2012
było skrzydło opozycji i to marginalne!
Na przykład Bronisław Geremek, który
był podobno ideologiem „Solidarności”,
na zjeździe w Gdańsku dostał tylko 30
głosów w wyborach do Komisji Krajowej.
Wszyst kich to zdu mia ło, bo był na -
gła śnia ny, a mi mo wszyst ko uzy skał
chyba najgorszy wynik, to była dyskwalifikacja,
czerwona karta.
Wte dy ro ze szły się dro gi do rad ców
związ ku z „So li dar no ścią”?
– One się ni gdy nie ze szły. Wszyst ko
to wyszło, gdy znaleziono w aktach niemiec
kich, że Ge re mek mó wił je sie -
nią 1981 roku ambasadorowi NRD, że
sytuacja dojrzała do rozwiązania siłowego,
że nie ma wyj ścia, a po tem się mo -
że od two rzyć „So li dar ność”, ale bez
programu gdańskiego.
Jest wie le cie ka wych hi sto rii
do wy ja śnie nia. Dla cze go od szedł
pan w ko le gium IPN?
– Mo ja przy go da z Ko le gium IPN
skoń czy ła się przed koń cem ka den cji,
kiedy Platforma Obywatelska zmieniała
usta wę o IPN, zresz tą w spo sób za baw -
ny, bo chodziło o wyeliminowanie z tego
gro na mnie oraz pro fe sor Bar ba ry
Fe dy szak – Ra dzie jow skiej. W no wej
usta wie za pi sa no, że człon kiem Ko le -
gium mo że być tyl ko oso ba z wy kształ -
ce niem hi sto ry ka, a tak się aku rat
składało, że w 11-osobowym gremium
tylko ja i pani profesor nie byliśmy historykami.
Ale z ka pi tu ły Or de ru Or ła Bia łe go
sam pan zre zy gno wał?
– Bo nie po dej mu ję się do ra dzać Bro -
nisławowi Komorowskiemu, a niestety
nie ma ja sne go roz ró żnie nia mię dzy
Pol ska ma zruj no wa ny
prze mysł, jest znisz czo -
na fi nan so wo i go spo -
dar czo. W tej chwi li
ma my te go kon se kwen -
cje – zli kwi do wa li śmy
źró dło do cho du.
Ol lewej: Urszula Duda, An drzej Gwiaz da i Joanna Gwiazda
FOT. HSZ
kom pe ten cja mi pre zy den ta i ka pi tu ły.
Mo żna tak in ter pre to wać, że ka pi tu ła
w za sa dzie de cy du je, a pre zy dent za -
twierdza, ale może być też interpretowane
tak, że ma tyl ko głos do rad czy.
Nie przy jął pan wy so kie go or de ru
ame ry kań skie go – Me da lu Wol no -
ści, przy zna wa ne go przez Kon gres
Sta nów Zjed no czo nych, na to miast
przy jął pan z ma łżon ką ho no ro we
oby wa tel stwo Gdań ska.
– Doszliśmy do wniosku, że honorowe
obywatelstwo otrzymaliśmy z wyboru
gdańsz czan, gdyż ty tuł na da je po cho -
dząca z wyboru demokratycznego Rada
Mia sta Gdań ska. Je śli zaś cho dzi o ame -
rykańskie odznaczenie, to nie mogłem
go przy jąć od tych, któ rzy wpa ko wa li
nam Wojciecha Jaruzelskiego na prezydenta
i zaakceptowali stan wojenny.
Mogli nie zaakceptować, co Amerykanie
mogli w tamtej sytuacji zrobić?
– Dużo mogli, byli przecież powiadomieni
o planach wprowadzenie stanu
wojennego przez pułkownika Ryszarda
Kuklińskiego, który uciekł z Polski…
Ale co re al nie pre zy dent Ro nald Re -
agan mógł wte dy zro bić dla „So li -
dar no ści”?
– Cho cia żby to, co zro bił pre zy dent
Jimmy Carter, jeszcze w grudniu 1980
roku, gdy rządzili Demokraci.
Gdy by Ame ry ka nie ostrze gli So li -
dar ność o pla nach wpro wa dze nia
sta nu wo jen ne go, to za ło gi za czę ły -
by się ba ry ka do wać, po la ła by się
krew, by ło by wię cej „Wuj ków”?
– Carter wydał oświadczenie, że interwencja
w Polsce spowodowałaby daleko
idące konsekwencje. W języku
dyplomatycznym to może oczywiście
nic nie zna czyć, ale mo że ozna czać blo -
kadę dostaw, zerwanie kontaktów handlowych
i inne retorsje. Bardzo możliwe,
że to po wstrzy ma ło Ro sjan, bo wte dy
był plan in wa zji na Pol skę 4 grud -
nia 1980 ro ku. A ze stro ny już na stęp nej
administracji amerykańskiej nie było nic,
żad ne go ostrze że nia. Ja nie mó wię, że to
byłoby skuteczne, mogłoby nie być.
Jak pan oce nia dys ku sję na te mat de -
cyzji grudniowej generała Jaruzelskiego
i jego kolejne przeprosiny?
– Mo żna się spie rać, czy pol ski wy -
wiad woj sko wy pod le gał wy wia do wi
radzieckiemu, bo na to trzeba przedstawić
twarde dowody. Ale jeżeli kandydatu
rę Sta ni sła wa Ka ni uzgad nia no
z Moskwą, dla kandydatury Jaruzelskiego
na se kre ta rza przy szło po par cie
z Moskwy, a potem klepnięto tam kandy
da tu rę Ta de usza Ma zo wiec kie go
na pre mie ra, to o czym to świad czy? Nie
cza ruj my się. Pol ska by ła w Ukła dzie
War szaw skim i do wód cą pol skich
wojsk był mar sza łek ra dziec ki, więc tu -
taj te związki niewątpliwie były bardziej
hierarchiczne i ściślejsze. I jeżeli Jaruzel
ski był taj nym współ pra cow ni kiem