Zobacz pełne wydanie (PDF) - SÄ deczanin

WWW.SADECZANIN.INFO
52 SĄDECZANIE
STYCZEŃ/LUTY 2012
NIECH SIĘ POL SKA
PRZY ŚNI TO BIE…
Położenie geograficzne i ukształtowanie
terenu wsi Zawadki doskonale nadawało
się do walki partyzanckiej.
W czasie II wojny światowej wykorzystano
ten atut. W wio sce miesz ka li ta kże lu -
dzie związani z służbą dla ojczyzny, którzy
mogli być zapleczem dla konspiracji.
Pośród nich dominującą rolę odgrywał
star szy sie rżant WP Jan Jó ze fow ski,
kawaler Orderu Virtuti Militari. W Zawadce
wszyscy mówili na niego „sztabo
wy”, gdyż w CK ar mii peł nił funk cję
sie rżan ta szta bo we go. Uro dził się
w 1890 r. ja ko syn Fe lik sa i Ma rii Po -
Siostra Jana Świdra
FOT. ARCH.
łom skiej. W la tach 1911 – 1918 był żoł -
nie rzem 20. puł ku pie cho ty „Księ cia
Pruskiego Henryka” w Nowym Sączu,
wal cząc z nim na wie lu fron tach Wiel -
kiej Wojny. W listopadzie 1918 r. brał
czyn ny udział w prze ję ciu wła dzy
od Austriaków nad stolicą Sądecczyzny.
W 1. Puł ku Strzel ców Pod ha lań skich
walczył w wojnie z bolszewikami. Z sadec
kim puł kiem zwią zał się na ca ły
okres międzywojenny, a także w Wojnie
Obron nej 1939 ro ku. Ura to wał się
od niewoli sowieckiej i niemieckiej.
Po klę sce wrze śnio wej po wró cił
w ro dzin ne stro ny. Szyb ko na wią zał
kontakt z rodzącym się Związkiem Walki
Zbroj nej. Już w li sto pa dzie 1939 r.
został dowódcą grupy operacyjnej „Zawadka”.
Podlegała ona placówce „Stani
sław”, któ ra obej mo wa ła swo im
zasięgiem rejon Tęgoborzy i Łososiny
Dolnej. 16 lipca 1941 r. Józefowski został
aresz to wa ny przez ge sta po w No -
wym Sączu. Torturowano go najpierw
na uli cy Czar niec kie go, a na stęp nie
w Tar no wie. Ja ko nu mer 22694 tra fił
do Auschwitz. Został tam rozstrzelany 1
kwietnia 1942 r.
Aresztowania w rejonie Zawadki i Tęgoborzy
przybrały szerszy krąg w marcu
1941 r. Sta ło się to po wsy pie
w sądeckim ZWZ. Oprócz Józefowskiego
aresztowano m.in. Józefa Szkaradka i sędziego
Karola Marchacza z Tęgoborzy.
W tym okresie Niemcy upomnieli się
też o Jana Świdra. Oficjalnie nie wiązał
się z partyzantką, ale najwidoczniej znalazł
się szybko w kręgu podejrzanych.
Pierw szy raz, kie dy przy szli po nie go,
Niemcy pobili ojczyma. On w tym czasie
pracował w Zawadce u gospodarza
Woj cie cha Paw li ka, gdzie wy ko ny wał
prace stolarskie. Kiedy dowiedział się,
że jest po szu ki wa ny, uciekł w oko li ce
Tarnowa. Gestapo nie dawało za wygraną.
Po now ne od wie dzi ny w do mu ro -
dzin nym koń czy ły się naj czę ściej
pobiciem matki bądź ojczyma. Siostry
straszono wywiezieniem na roboty przymu
so we do Re ichu, co zresz tą do szło
do skutku tuż przed zakończeniem wojny.
Ponadto Niemcy zabierali to co było
w staj ni, a więc głów ne źró dło
utrzymania rodziny. Kiedy Jan Świder
się o tym do wie dział, zgło sił się sam
do gestapo w Tarnowie. Zamknięto go
Odznaka
13 pułku
ułanów
wileńskich
w tamtejszym więzieniu, gdzie oczekiwał
swojej przyszłości. W tarnowskiej
ce li od wie dzi ła go raz sio stra Jó ze fa,
któ ra do mia sta nad Bia łą wy bra ła się
piechotą. I tak cudem było, że zgodzono
się na to wi dze nie. Trud no po wie -
dzieć, dla cze go udał się aż do Tar no wa,
aby zgło sić się do ge sta pow ców. Być
może obawiał się szefa sądeckiego gestapo
Heinricha Hamanna, który daleko
słynął z okrucieństwa.
Widzenie z siostrą Józefą było ostatnim
spotkaniem z członkiem rodziny.
Wkrótce przewieziono go do Krakowa.
Przez la ta o Ja nie Świ -
drze przy po mi nał je go
por tret wi szą cy w do mu
ro dzin nym oraz opo wie -
ści mo jej bab ci Ma rii Gó -
row skiej i jej sio stry
Jó ze fy. Ze zdję cia pa trzył
ułan, któ ry wi tał i że gnał
prze ni kli wym wzro kiem
do mow ni ków i go ści.
Kolejny przystanek okazał się ostatnim.
Bramę Auschwitz przekroczył 18 grudnia
1941 r. Tam przy dzie lo no mu nu -
mer 24718. Ulokowano go w bloku nr 20.
Zakwalifikowano go jako więzienia politycznego.
Zginął 14 lutego 1942 r.
Nie spo sób wska zać oso bę, któ ra
pod su nę ła oku pan to wi je go imię i na -
zwi sko. Z pew no ścią nie był to osła wio -
ny or ga ni sta i wójt z Tę go bo rzy Jó zef
Gottfried – konfident niemiecki, zastrze-