Zobacz pełne wydanie (PDF) - SÄ deczanin

WWW.SADECZANIN.INFO
88 HISTORIA
STYCZEŃ/LUTY 2012
żdej wsi by li tzw. kon fi den ci po li cji
(…) pra wie za wsze [na ze bra niach]
mo żna by ło spo dzie wać się po li cji,
która miała prawo stwierdzać jego legalność.
(…) Policję na zebraniach lekce
wa żo no, ro bio no umyśl nie ścisk,
dow cip ni sie po wo do wa li pla mie nie
mundurów, deptanie butów i różne psiku
sy tak dla śmie chu”.
Życie polityczno-społeczne było
kiedyś bardziej barwne i toczyło się
bardziej spontanicznie niż obecnie, obfitowało
też w procesy sądowe: „Podam,
że ta ki pro ces wy grał w
długotrwałym i kosztownym procesie
mój ojciec Wincenty Sapalski z Adamem
Ka łu ziń skim ze Sta rej Wsi. Cho -
dziło o to, że na zorganizowanym przez
Kałuzińskiego wiecu przedwyborczym
na wol nym po wie trzu przed szko łą w
Kru żlo wej, po sło wach »Niech ży je Jó -
zef Piłsudski marszałek Polski«, z tłumu
ze bra nych padł okrzyk »Precz z
nim, po krwi chłop skiej do stał się do
rządu«. Korzystny, bo uniewinniający
[ojca] wyrok naraził Kałuzińskiego na
koszty procesu, następnie zajęcie egzekucyjne
majątku ruchomego. Z kolei
prezesem koła został Piotr Kostecki.
Ten zamieszany został w procesie jako
jeden z pierwszych zajścia pobicia jedne
go z człon ków szaj ki zło dziei z Po -
sadowej, tzw. jachymiaków, a prawie
całą społecznością krużlowską na czele
z soł ty sem wsi Fran cisz kiem Ole -
chem jako drugim oskarżonym. W
wyniku bójki, w której wzięły udział
setki mężczyzn, po otoczeniu domu,
gdzie schro ni ło się kil ku człon ków
szajki, zdemolowano doszczętnie dom
Franciszka Jachowicza. Proces był długi
i kosz tow ny, obaj oska rże ni by li
uniewinnieni, lecz P. Kostecki z racji
zarzutu popełnienia przestępstwa zrezygnował
z pełnionej funkcji”.
ZA DY MY Z PO LI CJĄ
Sapalski opisuje też strajk chłopski
w sierp niu 1937 r.: „Gru pa ok. 200
chłopów z Krużlowej Niżnej, Wyżnej
i Sta rej Wsi ob sta wi ła dro gę głów ną
Gry bów -No wy Sącz (…) star ła się z
policją na szosie koło browaru w Grybo
wie. Po li cjan ci w licz bie ok. 20 we -
zwa li do wy stą pie nia de le ga cji.
Wystąpili Wojciech Frączek ze Starej
Wsi, Franciszek Frączek z Krużlowej
Wy żnej (…). Woj ciech Frą czek przed -
sta wił po li cjan tom, że jest strajk i chło -
pi spo koj nie chcą za ma ni fe sto wać
swoje poparcie strajku. Policjanci rzucili
się na niego. Pozostali chłopi starli
się z po li cją, jed nak po krót kiej wal ce
wobec groźby strzelaniny wycofali się
do pobliskiego lasu. W czasie starcia
zostali dotkliwie pobici: Wojciech Frączek,
Fran ci szek Frą czek ów cze sny
prezes koła w Krużlowej Wyżnej Franci
szek Sza rek i wie lu in nych”.
Zapewne jednak obrażenia odnieśli
także policjanci, ale autor nie wspomina
o tym, lecz kon ty nu uje: „Dru ga gru -
pa zło żo na z ok. 20 mło dych lu dzi
przeważnie »wiciarzy« na czele z Włady
sła wem Ho tlo siem i Sta ni sła wem
Sapalskim [starszym bratem autora –
przyp. IrP] uda ła się do Bia łej Wy żnej
na skrzyżowanie dróg Grybów-Krynica.
(…) po po łą cze niu się z mło dzie żą
Bukowca i Lipnicy skutecznie odparła
kamieniami pierwszy atak policji, lecz
po na dej ściu wspar cia po li cji, któ ra
nadjechała od strony Gorlic wycofano
się. No cą z po nie dział ku na wto rek ła -
mistrajkom wybito szyby, a niektórym
odgrażającym się potłuczono kieraty”.
Niejako tłumacząc się z powojennego
za an ga żo wa nia, Sa pal ski pi sze
m.in.: „jed nym z naj wa żniej szych
czynnikiem utrzymania się indywidual
nej wła sno ści rol nic twa pol skie go
był sprzeciw zorganizowanych dołów
chłop skich w ZSL, Kół kach Rol ni -
czych, związkach branżowych”.
Władysław Sapalski przed wojną
wal czył z wła dzą, po woj nie ją po nie kąd
wspierał i wychował syna Wiesława,
któ ry w III RP był asy sten tem po cho -
dzącego z Krużlowej senatora Andrzeja
Chronowskiego. Obecnie ten z wykształcenia
psycholog jest wicewójtem
w podkrakowskiej gminie Mogilany.
IRE NE USZ PAW LIK
PS. Przypomnijmy, że w „Panoramie wsi sądeckich”,
dodatku „Sądeczanina” poświęconym
Krużlowej Wyżnej zamieściliśmy
omówienie notatek Władysława Sapalskiego
o I wojnie światowej, wojnie polsko-bolszewickiej,
20-leciu międzywojennym,
wrze śniu 1939 r. oraz o ofia rach wo jen nych
poniesionych przez mieszkańców Krużlowej.
* uwa ga: pi sow nia ory gi nal na.
Studenci z Zygmuntem
Berdychowskim po
górskich szczytach
W życiu
trzeba
mieć
pasję
Przewodniczący Rady Programowej
Forum Ekonomicznego
i radny Sejmiku Województwa
Małopolskiego spotkał się 21
grudnia ub.r. ze studentami
Państwowej Wyższej Szkoły
Zawodowej w Nowym Sączu.
Zyg munt Ber dy chow ski opo -
wia dał o swo jej wie lo let niej
pa sji cho dze nia po gó rach,
wspi nacz ce po wy so kich
szczytach i pomyśle zdobycia tzw. Koro
ny Zie mi, co nie uda ło się do tąd żad -
nemu Sądeczaninowi.
– Li czę, że dziś za ra zi nas pan swo -
ją pa sją – po wie dzia ła na po wi ta nie
go ścia Ho no ra ta Trzciń ska, wi ce dy -
rektor Instytutu Ekonomicznego.
Zygmunt Berdychowski, z zamiłowania
maratończyk i alpinista, swoją
przygodę ze wspinaczką wysokogórską
roz po czął w 2007 ro ku, kie dy tra -
pio ny kon tu zją no gi nie mógł
startować w biegach i dał się namówić
ko le dze na wy pra wę na naj wy ższy
szczyt Alp, Mont Blanc. Stu den ci, za -
chęceni wcześniej do trenowania biegów
dłu go dy stan so wych, usły sze li
pokrótce o przygotowaniach debiutującego
w wysokich górach Zygmunta
Berdychowskiego oraz o samym przebiegu
wyprawy, w której nie obyło się