Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
WWW.SADECZANIN.INFO<br />
STYCZEŃ/LUTY 2012 HISTORIA 69<br />
Na ratunek<br />
zabełeckiej nekropolii<br />
Zapomniany i zniszczony. Mały cmentarz na Zabełczu ma już 98 lat, ale okoliczności jego powstania<br />
są wciąż tajemnicze. Na jednym z forów internetowych padają pytania: był tutaj szpital, a może<br />
la za ret? Nie wia do mo. Ja sne jest tyl ko to, że jest to je den z cmen ta rzy I woj ny świa to wej. –To<br />
niespotykana w historii ludzkości idea chowania razem żołnierzy wrogich armii. Spoczywają tu<br />
ofiary I wojny światowej z trzech zaborów: austrowęgierskiego, niemieckiego i rosyjskiego – mówi<br />
Barbara Polak z Fundacji Hortus, która chce przywrócić blask tej nekropolii.<br />
K<br />
toś, pew no zło miarz, w le -<br />
cie 2008 ro ku skradł wszyst kie<br />
krzy że, pew nie na złom. By ło<br />
chy ba do cho dze nie, ale o ile<br />
wiem to nie wy kry to spraw cy – ubo le wa<br />
Wiesław Piprek, przewodnik Polskiego<br />
To wa rzy stwa Tu ry stycz no -Kra jo znaw -<br />
czego, któremu udało się uwiecznić zabe<br />
łec ki cmen tarz na zdję ciach jesz cze<br />
przed dewastacją.<br />
– Dopiero zaczynamy renowację.<br />
Cmentarzem opiekuje się na co dzień<br />
szkoła w Zabełczu: sprzątają, zanoszą<br />
kwiaty i zapalają znicze na nagrobkach.<br />
Ale konserwacja cmentarza to zbyt duże<br />
dla nich przedsięwzięcie, nekropolia jest<br />
w złym sta nie i chce my ją z nie go wy pro -<br />
wadzić – podkreśla Barbara Polak.<br />
Fundacja Wyrównywania Szans Edukacyjnych,<br />
Kulturalnych i Społecznych<br />
„Hortus” już zaczęła prace. Od naprawy<br />
zniszczonego ogrodzenia nekropolii.<br />
Wspiera ich znany sądecki wytwórca<br />
bram, ogro dzeń i drzwi – fir ma Wi -<br />
śniowski, która współfinansuje około 10<br />
procent kosztów. Jeśli zima będzie nadal<br />
łagodna, do wiosny tę część remontu<br />
skończą. Ale na renowację całości potrzeba<br />
o wiele więcej środków i wciąż<br />
nie wia do mo, czy znaj dą się dar czyń cy.<br />
– Tam są strasz ne dziu ry. Na ca łym<br />
cmentarzu jest dużo do zrobienia, a prace<br />
są kosz tow ne. Ostat ni bu dżet tej re no -<br />
wacji opiewał na około 30 tysięcy złotych.<br />
Prosimy o wsparcie sądeckich<br />
przedsiębiorców – apeluje Barbara Polak.<br />
Zespół do przeprowadzenia prac jest<br />
już przygotowany, będzie w nim co najmniej<br />
dwóch konserwatorów, z Krakowa<br />
i No we go Są cza. – Po nie waż brak<br />
środków, będziemy remontować etapami<br />
– dodaje przedstawicielka fundacji.<br />
Fundacji pomaga Urząd Miasta – jest<br />
dys po nen tem te re nu i dał po zwo le nie<br />
na wykonanie prac. Na razie tyle. Barbara<br />
Polak przypomina, że dysponentem<br />
cmentarzy jest wojewoda i ma nadzieję<br />
także na jego zaangażowanie.<br />
FOT. ARCH.<br />
ZA PO MNIA NA HI STO RIA<br />
– Miejsce jest niezwykłe: na uboczu,<br />
ro sną tam dę by, obok stru mień. Są de cza -<br />
nie nie wie dzą na wet, że ten cmen tarz<br />
jest. Kwatera na cmentarzu komunalnym<br />
jest wszystkim doskonale znana, ale tamten<br />
cmen tarz nie – podkreśla Polak.<br />
Oba miej sca upa mięt nia ją ce ofia -<br />
ry I wojny światowej zaprojektował jeden<br />
ar chi tekt: Gu stav Lu dwig.<br />
– Interesujemy się cmentarzami I wojny<br />
ze względu na niespotykana, w historii<br />
ludzkości ideę chowania razem żołnierzy<br />
wrogich armii. No i jesteśmy sądeczanami<br />
– dodaje.
Change language