Zobacz pełne wydanie (PDF) - SÄ deczanin

WWW.SADECZANIN.INFO
STYCZEŃ/LUTY 2012 HISTORIA 83
Władysław Sapalski z Krużlowej Niżnej w styczniu 2012 r. ukończył 90 lat.
Z trudem chodzi. W czasie okupacji niemieckiej należał do Batalionów
Chłopskich, podobnie jak jego starszy brat Stanisław (ur. 1919), który
dokonywał egzekucji na zdrajcach.
Ślady na piśmie
FOT. ARCH.
Stanisław Sapalski wykonywał wyroki sądów podziemnych nakładane
na kolaborantów, np. na reichsdeutschu ze Stróż. Nazywało
się to likwidacją. Dziś już Władysław Sapalski nie
pamięta, ale żona mu przypomina, że kiedyś twierdził, iż jego
brat Staszek ps. Gwóźdź był uczestnikiem egzekucji na Wojciechu
Krzeszowskim z Wyskitnej. To był policjant granatowy z posterunku
w Grybowie, którego złowrogą postać (oraz jego
szefa Bronisława Kubali) przypomnieliśmy już kiedyś w „Panoramie
wsi sądeckich”, akurat jej pierwszym wydaniu – poświęconym
Gródkowi w gm. Grybów.
BRAT KAT
Żona Władysława Sapalskiego przypo
mi na mę żo wi, jak przy ta czał opo -
wieść bra ta o tym, że Krze szow ski
uciekł im w zbo że, bo to zbli ża ły się żni -
wa. A kiedy tylko wystawił głowę, wtedy
eg ze ku to rzy wy ro ku go zła pa li,
odczytali mu postanowienie sądu podziemnego
i natychmiast wykonali. Historia
zresztą potwierdza, że koło domu
w Wyskitnej Krzeszowskiego zastrzelili
partyzanci z BCh.
Ta ka tow ska spe cjal ność Gwoź dzia
nie cie szy ła się po wszech nym uzna -
niem. Kie dyś szedł so bie na bo sa ka
do żo ny i w no cy ktoś do nie go strze lił.
Kula drasnęła go, popłynęła krew. Udał
się zatem po pomoc do krużlowskiego
pro bosz cza ks. Fran cisz ka Ja ni ka. Ale
ten – z oba wy przed Niem ca mi – nie
chciał go opa trzyć. Do pie ro gdy par ty -
zant Gwóźdź za gro ził bro nią, ksiądz
zrobił mu opatrunek. Sytuacja proboszcza
nie by ła jed nak ła twa, gdyż na ple -
banii mieścił się posterunek niemieckiej
żandarmerii, którego dowódcą był Austriak.
FOT. IRP
Stanisław Sapalski należał do oddziału
„Sępa”. W książce „Partyzancka idzie
wia ra…” (Lu do wa Spół dziel nia Wy -
daw ni cza 1972) Eu ge niu sza Ka pust ki
„Marka” i Bolesława Ptaszka „Rożka”
jego nazwisko pojawia się w wielu miejscach.
Po woj nie wo lał znik nąć z ro -
dzin nych stron i prze niósł się na Zie mie
Za chod nie, gdzie zmarł w Ka mien nej
Górze.
ŚWIA DEK EG ZE KU CJI
Wła dy sław ps. Sza ry nie był z ra cji
młodocianego wieku tak zaawansowany
w kon spi ra cji jak je go brat Gwóźdź.
Był tylko łącznikiem, do jego zadań należał
m.in. kolportaż konspiracyjnej prasy.
Ale uzbro jo ny był – miał pi sto let,
chyba typu Walther. Jednak w oddziale
le śnym nie wal czył, po cią gów nie wy -
sadzał i nie uczestniczył w potyczkach
z Niem ca mi z bro nią w rę ku, choć
Krzyż Par ty zanc ki po tem do stał. Jest
za to świadkiem historii.
Widział np. egzekucję na Władysławie
Na le pie. Ten ry marz, bo to ry marz
był, wyszedł sobie w lipcową niedzielę
1944 r. z mszy w ko ście le w Kru żlo -
wej Wy żnej, ktoś ze wsi dys kret nie
wystawił palec przez dziurkę w kapocie
i w ten sposób wskazał delikwenta obcym
mężczyznom, którzy czekali na zewnątrz.
I ci przy by sze za strze li li
ry ma rza Na le pę pod ko ścio łem
na oczach wie lu świad ków – za to, że
służył Niemcom i donosił na Polaków.
Nalepa był podsołtysim w Krużlowej
Wy żnej, na to miast soł ty sem – Fran ci -
szek Olech. I jego zabito wcześniej za to
sa mo. Z tym, że nie pod ko ścio łem, lecz
w mleczarni, bo pełnił także funkcję pre-