Sprawozdanie za 2012 rok - Portal Wiedzy PAN - Polska Akademia ...
Sprawozdanie za 2012 rok - Portal Wiedzy PAN - Polska Akademia ...
Sprawozdanie za 2012 rok - Portal Wiedzy PAN - Polska Akademia ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
MIĘDZYNARODOWE LABORATORIUM<br />
SILNYCH PÓL MAGNETYCZNYCH<br />
I NISKICH TEMPERATUR <strong>PAN</strong><br />
(Międzynarodowy Instytut<br />
Polskiej Akademii Nauk)<br />
Dyrektor: prof. dr hab. Jan Klamut (do<br />
30.06.<strong>2012</strong>)<br />
prof. dr hab. Mirosław Miller (od 01.07.<strong>2012</strong>)<br />
Przewodniczący Rady Naukowej: prof. akademik<br />
RAN Alexandr Andreev<br />
Instytut (kategoria „1” (A) w rankingu MNiSW)<br />
<strong>za</strong>trudnia 41 pracowników, w tym 7 naukowych<br />
(<strong>za</strong>trudnienie średnioroczne w przeliczeniu na<br />
pełne etaty).<br />
Działalność naukowa: opublikowano łącznie 54<br />
prace, z tego 35 w recenzowanych c<strong>za</strong>sopismach<br />
o <strong>za</strong>sięgu międzynarodowym; realizowano 10 <strong>za</strong>dań<br />
badawczych w ramach działalności statutowej;<br />
we współpracy z <strong>za</strong>granicą realizowano 3 tematy.<br />
Wybrane wyniki:<br />
• Zbadano ciepło właściwe, dyfuzyjność i przewodnictwo<br />
cieplne manganitu (Sm,Sr)MnO 3<br />
w pobliżu punktu Curie (T c<br />
» 120 K) w polach<br />
do 15 T, obserwując nieoczekiwane zjawisko histerezy<br />
dla przejścia fazowego drugiego rod<strong>za</strong>ju.<br />
Zaproponowano model, który wyjaśnia występowanie<br />
histerezy jako konsekwencję istnienia<br />
punktu Curie kontrolowanego przez kooperatywny<br />
efekt Jahna-Tellera.<br />
• Po raz pierwszy przeprowadzono badania liniowej<br />
i objętościowej magnetostrykcji w związkach<br />
GdB 4<br />
i TmB 4<br />
w fazie AFM. Na podstawie oscylacji<br />
de Haas’a-van Alphen’a określono dla GdB 4<br />
właściwości powierzchni Fermiego i poka<strong>za</strong>no jej<br />
silnie anizotropowy charakter. Poka<strong>za</strong>no, że wraz<br />
ze wzrostem pola H występuje kurczenie się sieci<br />
krystalicznej, z wyjątkiem <strong>za</strong>kresu H » 11-13 T,<br />
gdzie obserwuje się wzrost objętości kryształu,<br />
któremu towarzyszy gwałtowny wzrost magnety<strong>za</strong>cji.<br />
Poka<strong>za</strong>no, że magnetostrykcja w TmB 4<br />
jest<br />
silnie anizotropowa i ma charakter jednojonowy,<br />
natomiast w GdB 4<br />
nie ma takich właściwości.<br />
• Zbadano strukturalne, magnetyczne i magnetokaloryczne<br />
właściwości roztworów stałych<br />
Ho 1-x<br />
Er x<br />
Co 2<br />
dla 0.1 £ x £ 0.5. Wyniki badań magnetycznych<br />
przedyskutowano w ramach teorii<br />
Landaua, uzyskując dobrą zgodność pomiędzy<br />
eksperymentem a modelem. W oparciu o równania<br />
Maxwella wyliczono zmianę entropii zwią<strong>za</strong>ną<br />
z występującym w T ~ 70 K przejściem fazowym<br />
z fazy PM do ferrimagnetycznej. Wyliczona<br />
wartość DS » 5 J/molK powoduje, że badany<br />
materiał może mieć <strong>za</strong>stosowanie w chłodzeniu<br />
magnetycznym.<br />
Osiągnięcia jednostki we współpracy z instytucjami<br />
<strong>za</strong>granicznymi:<br />
• Badano wpływ pola magnetycznego na właściwości<br />
elektryczne cienkowarstwowych heterostruktur<br />
typu GaAs/AlGaAs cechujących się<br />
występowaniem studni kwantowych.<br />
• Przebadano temperaturowe i polowe <strong>za</strong>leżności<br />
namagnesowania czteroskładnikowych<br />
faz Lavesa (Tb,Gd,Dy)Co 2<br />
, wykazując istnienie<br />
silnego efektu MCE. Z uwagi na tę właściwość<br />
w.wym. substancje mogą mieć <strong>za</strong>stosowanie<br />
w tzw. chłodziarkach magnetycznych.<br />
• Przeprowadzono badania parametrów nadprzewodzących,<br />
głównie wartości prądów krytycznych,<br />
w komercyjnych taśmach nadprzewodników<br />
wysokotemperaturowych poddanych<br />
działaniu plazmowych fal udarowych. Stwierdzono,<br />
że działanie fal poleps<strong>za</strong> parametry taśm.<br />
Laboratorium wchodzi w skład Centrum Badań<br />
Materiałów Zaawansowanych i Struktur Inteligentnych.<br />
* 53-421 Wrocław, ul. Gajowicka 95<br />
(/fax: (71) 390-71-14, fax (71) 361-27-21<br />
: e-mail: intlab@ml.pan.wroc.pl<br />
www.ml.pan.wroc.pl<br />
Pomocnic<strong>za</strong> jednostka naukowa <strong>PAN</strong><br />
nadzorowana przez<br />
Wydział III Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi<br />
MUZEUM ZIEMI<br />
Dyrektor: dr Rys<strong>za</strong>rd Szczęsny<br />
Przewodniczący Rady Naukowej: prof. dr hab.<br />
Krzysztof Jaworowski<br />
– 152 –
Change language