Sprawozdanie za 2012 rok - Portal Wiedzy PAN - Polska Akademia ...
Sprawozdanie za 2012 rok - Portal Wiedzy PAN - Polska Akademia ...
Sprawozdanie za 2012 rok - Portal Wiedzy PAN - Polska Akademia ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Działalność naukowa: opublikowano łącznie<br />
115 prac, z tego 69 prac w recenzowanych c<strong>za</strong>sopismach<br />
naukowych o <strong>za</strong>sięgu międzynarodowym;<br />
realizowano: 28 projektów badawczych,<br />
w tym 1 <strong>za</strong>graniczny, 28 <strong>za</strong>dań badawczych<br />
w ramach działalności statutowej; we współpracy<br />
z <strong>za</strong>granicą realizowano 18 tematów.<br />
Wybrane wyniki:<br />
• W opracowaniu monograficznym projektu<br />
„Mrówki Polski na tle myrmekofauny Europy”<br />
podsumowano wiedzę o mrówkach Polski w nawią<strong>za</strong>niu<br />
do myrmekofauny Europy. Podano wykaz<br />
europejskich taksonów mrówek, <strong>za</strong>mieszczono<br />
katalog mrówek Polski (103 gatunki krajowe)<br />
z informacjami o ich <strong>za</strong>sięgach w Palearktyce,<br />
występowaniu w Polsce i ich biologii, przedstawiono<br />
klucze do oznac<strong>za</strong>nia wszystkich gatunków<br />
krajowych, bogato ilustrowane zdjęciami<br />
skaningowymi. Opracowanie jest cennym kompendium<br />
wiedzy, które może być wykorzystywane<br />
także przez niespecjalistów.<br />
• Realizowano projekt badawczy „Pokrewieństwa,<br />
ekomorfologia i międzykontynentalna migracja<br />
plioceńskiego gigantycznego łasicowatego<br />
Ferinestrix vorax”. Wyka<strong>za</strong>no, że rodzina<br />
łasicowatych powstała 16,1 mln lat temu w Azji,<br />
co dokładnie koreluje ze Środkowomioceńskim<br />
Optimum Klimatycznym. Wczesna radiacja adaptatywna<br />
łasicowatych miała miejsce w miocenie,<br />
jej wczesne odgałęzienia <strong>za</strong>jęły ekologiczne<br />
nisze borsuków i kun, podc<strong>za</strong>s gdy późniejsze<br />
odgałęzienia przystosowały się do innych nisz,<br />
takich jak: nisze łasic, tchórzy, norek i wydr.<br />
Wbrew wcześniejszym poglądom wyka<strong>za</strong>no, że<br />
przystosowania morfologiczne borsuków, kun,<br />
łasic, tchórzy i norek pojawiły się nie<strong>za</strong>leżnie,<br />
wiele razy, w obrębie rodziny łasicowatych.<br />
• Badając w ramach projektu zmienność genetyczną<br />
kręgowców, stwierdzono znaczne podobieństwa<br />
w strukturze genetycznej dwóch<br />
kryptycznych gatunków nietoperzy, Pipistrellus<br />
pipistrellus i Pipistrellus pygmaeus. Jednocześnie<br />
wyka<strong>za</strong>no, że P. pymaeus jest gatunkiem bardziej<br />
migracyjnym, a struktura genetyczna gatunków<br />
nie jest jednorodna w obrębie ich <strong>za</strong>sięgu. Najważniejszym<br />
osiągnięciem było stwierdzenie, że<br />
wbrew powszechnemu przekonaniu gatunki te hybrydyzują,<br />
co potwierdzono trzema metodami –<br />
jednej opartej na analizie dystansów genetycznych<br />
i dwóch opartych na metodach Bayesowskich.<br />
Zastosowanie wyników badań naukowych<br />
o znaczeniu społecznym:<br />
• W ramach projektu „Opracowanie innowacyjnych<br />
metod szybkiej identyfikacji nicieni powodujących<br />
straty w gospodarce” opracowano<br />
listę nicieni (133 gatunki) roślino- i grzybożernych<br />
z regionu Wielkopolski zwią<strong>za</strong>nych głównie<br />
z roślinami uprawnymi, ważnymi gospodarczo<br />
(zboża, rośliny okopowe, etc.). Lista ta jest istotna<br />
z praktycznego punktu widzenia, stanowiąc<br />
punkt odniesienia dla długofalowego monitorowania<br />
rozprzestrzeniania się gatunków szkodliwych.<br />
Opracowano także ciąg technologiczny:<br />
wydzielenie DNA → PCR (amplifikacja DNA)<br />
→ sekwencjonowanie → anali<strong>za</strong> komputerowa<br />
sekwencji DNA → identyfikacja gatunku, oraz<br />
opracowano testy do wykrywania 33 gatunków<br />
nicieni.<br />
• Podsumowano ponaddziesięcioletni program<br />
restytucji żubra w Karpatach, <strong>za</strong>inicjowany i od<br />
początku koordynowany przez Oddział Karpacki<br />
ICE <strong>PAN</strong> – obecnie Stację Badawczą Fauny Karpat<br />
MiIZ <strong>PAN</strong>. W opracowaniu <strong>za</strong>prezentowano<br />
<strong>za</strong>łożenia projektu, opisano działań podejmowane<br />
w poszczególnych krajach ekoregionu (<strong>Polska</strong>,<br />
Słowacja, Rumunia, Ukraina, Węgry) oraz syntezę<br />
uzyskanych wyników, przedstawiono status<br />
gatunku i stan jego populacji oraz rekomendacje<br />
dla dalszych działań ochronnych. Pozycja ta stanowi<br />
kompendium wiedzy o karpackiej populacji<br />
żubra.<br />
Działalność jednostki na rzecz terytorialnych<br />
struktur samorządowych:<br />
• Opracowana „Strategia ochrony żubra<br />
w Puszczy Knyszyńskiej na terenach PGL Lasy<br />
Państwowe” wdrożona została przez Regionalną<br />
Dyrekcję Lasów Państwowych w Białymstoku.<br />
Opracowanie to stanowić będzie podstawę planów<br />
ochrony i <strong>za</strong>rząd<strong>za</strong>nia populacją żubra na terenie<br />
czterech nadleśnictw RDLP Białystok w Puszczy<br />
Knyszyńskiej: Krynki, Supraśl, Waliły, Żednia.<br />
• Prowadzono konsultacje z pracownikami Lasów<br />
Państwowych w kwestii ochrony <strong>za</strong>sobów<br />
kulturowych na obs<strong>za</strong>rze Nadleśnictw Ustrzyki<br />
Dolne, Lutowiska i Stuposiany.<br />
– 97 –
Change language