Sprawozdanie za 2012 rok - Portal Wiedzy PAN - Polska Akademia ...
Sprawozdanie za 2012 rok - Portal Wiedzy PAN - Polska Akademia ...
Sprawozdanie za 2012 rok - Portal Wiedzy PAN - Polska Akademia ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
mach sieci InnoWaMA; Konsorcjum w programie<br />
INNOTECH.<br />
* 10-747 Olsztyn, ul. Tuwima 10<br />
( (89) 523-46-86, fax (89) 524-01-24<br />
: e-mail: instytut@pan.olsztyn.pl<br />
www.pan.olsztyn.pl<br />
INSTYTUT SYSTEMATYKI I EWOLUCJI<br />
ZWIERZĄT <strong>PAN</strong><br />
Dyrektor: dr hab. Zbigniew M. Bocheński, prof.<br />
nadzw.<br />
Przewodniczący Rady Naukowej: dr hab. Dariusz<br />
Iwan, prof. nadzw.<br />
Instytut (kategoria „1” (A) w rankingu MNiSW)<br />
<strong>za</strong>trudnia 52 pracowników, w tym 19 naukowych<br />
(<strong>za</strong>trudnienie średnioroczne w przeliczeniu na<br />
pełne etaty).<br />
Działalność naukowa: opublikowano łącznie 94<br />
prace, z tego 55 prac w recenzowanych c<strong>za</strong>sopismach<br />
naukowych o <strong>za</strong>sięgu międzynarodowym;<br />
realizowano: 14 projektów badawczych, 9 <strong>za</strong>dań<br />
badawczych w ramach działalności statutowej;<br />
we współpracy z <strong>za</strong>granicą realizowano 15 tematów.<br />
Wybrane wyniki:<br />
• Badano wpływ oczekiwanej długości życia<br />
robotnic mrówek na podejmowanie <strong>za</strong>dań różniących<br />
się ryzykiem. Badania wskazują na wyraźnie<br />
częstsze podejmowanie <strong>za</strong>dań ryzykownych<br />
przez robotnice Myrmica scabrinodis o krótszej<br />
oczekiwanej długości życia. Wnioski płynące<br />
z pracy mogą pomóc w lepszym zrozumieniu nie<br />
tylko podziału pracy u owadów społecznych, ale<br />
również w zrozumieniu ewolucyjnych mechanizmów<br />
kryjących się <strong>za</strong> procesami starzenia.<br />
• Zmienność genetyczna orzęska Paramecium<br />
multimicronucleatum z wielu szczepów analizowana<br />
w oparciu o fragmenty genomu ITS1–<br />
5.8S–ITS2–5’LSU rDNA and COI mtDNA poka<strong>za</strong>ła<br />
istnienie izolowanych rozrodczo populacji<br />
(syngenów) w obrębie tego gatunku. Anali<strong>za</strong><br />
nie<strong>za</strong>leżnie dziedziczonych fragmentów genomu<br />
u licznych szczepów daje możliwość oceny zróżnicowania<br />
i wnioskowania na temat <strong>za</strong>leżności<br />
taksonomicznych także u innych mikroorganizmów<br />
eukariotycznych takich jak Paramecium.<br />
• Jednym z największych i najbardziej znanym<br />
stanowiskiem górnopaleolitycznych łowców<br />
mamutów jest stanowisko Kraków Spadzista.<br />
Dzięki nowym badaniom zooarcheologicznym,<br />
archeologicznym i radiowęglowym możliwa była<br />
weryfikacja dotychc<strong>za</strong>sowej interpretacji tego<br />
stanowiska. Około 25 tysięcy lat temu grupy<br />
myśliwych kilkakrotnie powracały na stanowisko,<br />
<strong>za</strong>siedlając je na okres kilku tygodni. Byli<br />
oni wyspecjalizowanymi łowcami, a ich główną<br />
ofiarą były mamuty. Kraków Spadzista to miejsce,<br />
na którym <strong>za</strong>bito a następnie poćwiartowano<br />
prawie sto mamutów.<br />
Zastosowanie wyników badań naukowych<br />
o znaczeniu społecznym:<br />
• Zmienność genetyczna r<strong>za</strong>dkich kserotermicznych<br />
stonek Cheilotoma musciformis i Crioceris<br />
quatuordecimpunctata w Europie środkowo-wschodniej<br />
wskazuje na odrębność populacji<br />
polskiej, słowackiej i ukraińskiej. Pokazuje to,<br />
że są one odrębnymi jednostkami ewolucyjnymi,<br />
a polska populacja C. musciformis prawdopodobnie<br />
jest odrębnym podgatunkiem. Oba gatunki<br />
stonek wykazują brak wewnątrzpopulacyjnej<br />
zmienności genetycznej, co jest <strong>za</strong>grożeniem<br />
dla trwania ich populacji i podstawą do ochrony<br />
<strong>za</strong>jmowanych przez nie środowisk. W oparciu<br />
o badania opracowano wniosek o włączenie gatunku<br />
stonki Cheilotoma musciformis do nowego<br />
rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie<br />
ochrony gatunkowej zwierząt, na bezpośrednie<br />
zlecenie Polskiego Towarzystwa Entomologicznego<br />
i pośrednie Ministerstwa Środowiska.<br />
Osiągnięcia jednostki we współpracy z instytucjami<br />
<strong>za</strong>granicznymi:<br />
• Badania prowadzono w ramach projektu ba-<br />
dawczego „Molecular Cytogenetics and Phylogeny<br />
of the Order Hemiptera (Insecta)” w ramach<br />
współpracy z Rosyjską Akademią Nauk na lata<br />
2011-2013. Obejmowały badania taksonomiczne<br />
i filogenetyczno-molekularne oparte o analizy<br />
mitochondrialnego DNA pluskwiaków z rod<strong>za</strong>ju<br />
Cacopsylla zebranych z roślin żywicielskich<br />
w Bieszc<strong>za</strong>dach. Rezultatem było opisanie no-<br />
– 94 –
Change language