Somali - Committee to Protect Journalists

Wariyaasha gudaha ayaa qaybta ugu saraysa la kulma. Kudhawaad tobonkiiba sagaal saxafiyiinta la dila
caalaamka wa kuwa gudaha ayagoo kasoo waramaaya arrimaha quseeya bulshadooda, sida ay shegeyso
baarida CPJ. Waxaa intaa dheer kasoo bilaaw Mexico ilaa wadamada Balkans, Russia ila Philippines,
gacanku diiglaayaasha way labax sadaan falalkooda tobonkiiba sagaal. Sababo jira awgeed Cabburinta
waa mid kajirta wadama badan.
Diyaar garawga aas-­‐aasi ga ah
Qaabka loo wajaho sheekooyinka la xariira dambiyada, sida soo tebinta wararka falal dambiyeedka
abaabulan, waxay ku xiran tahay arrimaha guud ee gudaha kajira. Qaylo daanta ka imaanayso
saxafiyiinta lagu dilo ayagoo soo tebinayaan wararka la xariiro dambiyada waa mid kor usii kacday
halistooda wadamada, taasi waxay kutusinaysaa inaan la heli Karin jawaabta saxda ah ee aad doonaysid,
iyo sida loo wajihi karo ee ugu wanaagsan ama ugu amaansan oo loo wajihi karo dhamaan.
Samee baaritaan badan inta aadan galin deegaanka dambiyada kadhacaan. Usutaga iskoolaadka
saxafiyiinta iyo dhaqan galinta sharciyada wadanka Maraykanka loo yaqaano Criminal Justice Journalists,
waxay dhahday madaxa wararka waa inuu siiyaa labo todobaad wariyaha si uu isku diyaariyo inta uu san
bilaabin shaqada kusaabsan dambiyada adag. Shaki kuma jira inay taasi tahay talo wanaagsan. Hasii
ahaatee saxafiyiin badan oo manta jooga gaar ahaan kuwa madaxa banaan oo soo tabiya wararka, waa
inay bixiyaan waqtigooda si ay isku diyaariyaan xaaladaha adag, sida dambiyada. Wariyaha waa inuu
fahmaa deegaanada dambiyada kadhacaan, halka laga gala iyo goobta laga baxo, meesha amaanka iyo
mesha kale, goobaha ugu fudud oo laga heli karo xog ama war bixin.
Wadanka Maraykanka Urura badan ee saxaafadeed ayaa waxay kula taliyaan saxafiyiinta inay la
kulmaan shaqsiyaadka dhaqan galiya sharcida naf ahaantooda marka ay hawsha sii bilaabayaan.
Criminal Justice Journalists waxay soo jeediyaan saxafiga waa inuu aqbalaa haddii codsi oga yimaado
kooxa ilaaliyo sharciyada si ay warbixin kooban u siiyaan oo kusaabsan qaabka ay wax uwadaan. Tala
noocaa waxay ku wanaagsan tahay wadamada kale ee musuqmaasuqa usan saamayn daha
sharciyada meelmariya. wadamada laamaha sharciyad ilaaliya uu hareeyay musuqmaasuq waa la
diiwaan galiyay, waxaa kamid ah mexico iyo philipine, waa inaad samaysaa tilaabo kale haddii lagu
yeero. Halkaas rciga iyo xulafadooda dambiyada kujira way ilaaliyaan saxafiyiinta
dhaqdhaqaaqooda. Waxaad ubaahan tahay inaad ogaata mid waliba heerka awoodiisa ama
cadaawadiisa ay gaarsiisan tahay.
Fahan oo baro sharciyada la xariiro hantida dadweenaha iyo mida gaarka, katalaabida, iyo faragalinta
arrimaha qaask ah. (ka eeg cutubka 6aad arrimaha bulshada iyo rabshadaha.) Ogoow xaalada gaarka oy
banaan tahay in aad isticmaashid ama aadan isticmaali karin kameerooyinka iyo qalabka duubista. The
Reporters Committee for Freedom of the Press waxay si joogta ugu soo bandhigaan barta intarneetka
sharciyada wadanka Maraykanka; wariyeyaasha ka shaqeeya wadamada kale waxay kulaaban karaan
, kuwa badan oo kamid ah waxay si firfircoon udaabacaan sharciyada
korna kala socda si xirfad leh. ( eeg Lifaaqa E: saxafiyiinta waxaa kuxusan urura badan;
International Freedom of Expression Exchange waxay soo uruurisaa si joogta ah taxaalka
waxaa jira arima badan oonan wali xal loo helin, sida in wariyaha kasoo warami karaan iyo in kale
gudaha hantida gaarka ah iyo hantida guud sida dukaamaha ama suuqyada wawayn. Ka digtoonoow
waxay u yeelaan xad sharci ah ilaa iyo inta aad awood
uleedahay duubista, marxaladaha la xayaysiiya sida isu soobaxa siyaasadeed ama khudbadaha. Waa
inaad kaa hor istaagi karo inaad gasho maxkamadaha, xabsiyada,
iskoolaaadka, garoomada diyaaradaha, xarumaha militariga, guryaha dawlada dhexe, xafiisyada dawlada
hoose iyo garoomada.
35