Somali - Committee to Protect Journalists
Somali - Committee to Protect Journalists
Somali - Committee to Protect Journalists
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
qaa<strong>to</strong>, sidaa waxa kugula talinaysa Ururka Caafimaadka Adduunka (WHO). Waxaad qaadan kartaa<br />
haddii aad rabtid daawo dheeraad ah iyo ( Macluumaad cinwaanka dhaqtarkaaga) oo aad ku ridayso<br />
boorsooyinka kale haddii ay alaabadaada gacanta kaa lun<strong>to</strong> ama la xado. Alaabtaada wixi kabadan<br />
waqiyad waa inaad kaydisaa ood xashimaysa, waa in ay kaa hubiyaan kooxda amaanka garoonka. Sidoo<br />
kale waa inaad wataa kaarka talaalka cafimaadka, cadaymo nooca dhigaaga iyo wax yaabaha ad xasaasi<br />
ama alargi kutahay oo rasmi ah. Tilmaamo goobaha xanaanada caafimaadka ee goobta aad kasoo<br />
waramaysid, sida isbitaalada, barta caafimaadka iyo goobaha dhaqaatiir guud.<br />
Socdaalkaaga ka hor soo iibso dharka ku haboon sida dharka dhaxanta, wariyeyaasha ka shaqeeya<br />
goobaha fog fog waa in ay xusaan dharka midibka madoow. Saxafiyiinta dibaddaha ka shaqeeya waa<br />
inay doortaan midabada ciida u eg ama madoow oo aana meelaha fog fog laga arki Karin oo laga fahmi<br />
karo Buluuga ay isticmaalaan ciidamada ama cagaarka ciidamada midabada qarsoon oo ay isticmaalaan<br />
militariga. Saxafi kasta oo doonaya in uu tebiyo sheeko isagoo soconaya waa in uu haystaa kabo ku<br />
habboon, boorsa adag, iyo agabka jiifka oo raaxo badan. Xiro kabaha inta aadan tegin goobta howsha<br />
aad ka qabanayso. Xirxiro agabka jiifka aad u baahan tahay, waxaa laga yaabaa inay adagtahay in laga<br />
helo wadamada aan horumarsanayn.; waxaa kamid ah alaabooyinka aad ku darayso Batariyo, Tooshash,<br />
buuq xusuus qor, tampons, caday, agabka gargaarka deg dega ah, ka hortag jeermis, Kareemka cagaha,<br />
iyo sidoo boorsada jeebka ama agab kale ood ku qarsata lacagtaad. (eeg lifaaqa A diyaargarw<br />
dameestiran ama kooban. Saxafiyiinta waa inay xaqiiqsadaan inay heli karaan doolarka ama uuraha<br />
(euro), International Federation of <strong>Journalists</strong> waxay kudiira galiyaan saxafiyiinta inay wataan<br />
boorsada jeebka oo faalis ah tasooy kabuuxaan kaarar rasmi u eg iyo xogaa lacag ah haddii ay dhacdo in<br />
lagu dhaco.<br />
Baasaboorkaaga iyo dal ku galada lagaaga baahnaan karo waa in ay kuu diyaarsanaadaan.<br />
Baasaboorkaaga waa in uu ahaadaa mid aana dhacaynin lix bilood ka hor uuna lahaadaa bogag banana<br />
oo laguugu dhufan karo dal ku galka. Waxaa kale oo aad u baahan kartaa batante (ruqsada wadinta<br />
gaariga) caalami ah oo aad ka qaada<strong>to</strong> shirikad bixisa oo macquul ah. Wadamada qaar waxaa lagaaga<br />
baahnaanayaa in aad haysa<strong>to</strong> batante caalami ah iyo batanteha wadankaaga, waxaana laga yaabaa in ay<br />
kuu fududeyso in aad ijaara<strong>to</strong> baabuur goobaha qaar.<br />
Saxaafadda gudaha<br />
Inkasta oo ay saxafiyiinta ajnebiga ah la kulmaan caqabado<br />
dhinacyada tasiilaadka iyo amaanka ah haddana saxafiyiinta<br />
gudaha waxayla kulmaan khatar ka sii badan oo halis ku ah<br />
naf<strong>to</strong>oda iyo xurnimadooda. Cilmi-‐baaris ay samaysay CPJ<br />
ayaa waxaa lagu oggaaday in ku dhawaad sagaal kamid ah<br />
<strong>to</strong>bankii dhimasho ee la xiriirta shaqada ee dhacay ilaa<br />
sanadii 1992dii waxayahaayeen saxafiyiin dalalkooda ka<br />
shaqeya, kuwaa oo u lug lahaa inay tebbiyaan wararka<br />
dalalkooda ka dhacayay, waxayku shaqeeyaan xaalado<br />
dhimasho ah. Inkabadan 95 boqolkiiba saxafiyiinta la xiray<br />
dunida oo dhan waa kuwa wariyayaal gudaha ka howlgelayay,<br />
sawir qaadayaal, kuwa internetka wax ku qora, iyo<br />
tafaftirayaal sida ay sheegayso cilm-‐baarista CPJ. Baahida loo<br />
Wariyeyaasha madaxa banaan<br />
Waa in ay fahmaan<br />
Halista suurta galka ah ee<br />
Kaga imaan karta<br />
Howsha, iyagoo dhinaca<br />
kalena<br />
Eegaya awooda warbaahinta ee<br />
taageero<br />
La siiyo. Haka shakin<br />
Inaad diido howl halis leh.<br />
qabo diyaargarow mug leh iyo qorshe amaan waa mid ku soo boodo ku ah wariyeyaasha dalalkooda ka<br />
howlgala.<br />
7