06.01.2015 Views

Somali - Committee to Protect Journalists

Somali - Committee to Protect Journalists

Somali - Committee to Protect Journalists

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Hordhac: Dunida cusub ee wararka<br />

Dunidan waxaysii noqonaysaa goob halis badan u leh saxafiyiinta. Celcelis ahaan in kabadan 30 saxafi<br />

ayaa la dilaa sanad walba, iyadoo gacan ku dhiiglayaasha ay la baxsadaan dambiga iyaga oo aan loo<br />

ciqaabin ilaa ku dhawaad 9 ka kamid 10kii dhacdaba. Boqolaal saxafiyiin ah ayaa sanad kasta la<br />

weeraraa, loo hanjabaa, ama la waxyeelayaa. Kuwa badan waxaa lagu sameeyaa dabagal jaajuusnimo<br />

wicitaanadooda ama xiriirkooda khadka Internetka ayaa laga farageliyaa. In kabadan 150 saxafi ayaa<br />

xiran, kuwaa oo waqtiyo kala duwan la xiray, qaar kamid ah ayaan wax dambi ah lagu soo oogin. 35<br />

saxafi ayaan la ogeyn halka ay ku dambeeyeen. saxafiyiintu waxayshaqadan oo dhan kala kulmaan<br />

walwal mar kasta oo ay tebiyaan sheekooyin xanuun leh ama dhimasho ay ku lug leedahay, laga soo<br />

billaabo gaboodfalada faraxumeyn carruurta iyo weerarada argagixiso ee ka dhanka ah dadweynaha.<br />

Sidoo kale dunida waxaynoqotay goob ku yar saxafiyiinta. Aalada farsamada casriga ah uma suurtagelin<br />

oo kaliyah in qof walba uu la socdo dhacdooyinka xilligii loogu talagalay balse waxaysidoo sahashay soo<br />

tebinta wariyeyaasha Kooxaha ku lugta leh rabshadaha iyo musuqmaasuqa<br />

ee dunidan ma fahansana oo kaliyah sida akhbaartu ay u jihayso aragtiyada balse waxaa ay sidoo kale<br />

ogyihiin in shaqada saxafiyiinta shaqsiga ah ay qabtaan ay halis gelin kar<strong>to</strong> howlahooda. Wadamada qaar<br />

heer aan waligeed la samayn oo ah wadashaqeyn isku xiran, idaacadaha, iyo shirkadaha wararka ee<br />

internetka ayaa waxaycaad saareen kala duwanaashaha wariyeyaasha iyo u doodayaasha, tannoo<br />

keentay cabsi ku aadan fikirkii horey looga qabay saxafiyiinta ee ahaa mid dhexdhexaad ah oo ku<br />

salaysan dulmeere xirfadle ah. Natiijada waxaynoqotay in cadaawad badan loo hayo saxaafadda laga soo<br />

billaabo magaalooyinka yar yar iyo goobaha colaadaha caalamiga ah. Saxafiyiinta meel kasta ha<br />

joogaane waxayu baahanyihiin in ay eegaan waxyaabaha isa soo taraya sidii hore si ka taxadar badan.<br />

Ganacsiga akhbaarta waa mid sidoo kale isbadelay. Shaqaale yareynta qolalka barhaahinta<br />

waxaysababtay in saxafiyiin badan oo madax banaan ay ka soo waramaan jiidaha hore ee goobaha ay<br />

sheekooyinka ka dhacaan, laga soo billaabo Tsunami ilaa dhacdooyinka waddooyinka heeraheeda ka<br />

dhaca, qubashada saliida badda ilaa mudaharaadyada siyaasadeed, khilaafaadyada hubeysan iyo<br />

dambiyada abbaabulan. Inkas<strong>to</strong>o in badan oo kamid wariyeyaashan ay aqoonsi saxaafadeed ka qaataan<br />

ururada warbaahinta waaweyn, haddana waxaywali yihiin shaqaale qandaraas, kuwaa oo masuul ka ah<br />

diyaargarowgooda, qalab, ceymis, iyo daryeelba. Saxaafadda ay dadku ka qeyb qaataan oo noocyo kala<br />

duwan leh ayaa waxayu badan tahay in ay la kulan<strong>to</strong> caqabado noocaas ah. Soo direyaal aan wax lacag<br />

ah la siin ayaa sheekooyin u soo tebiya shabadaha warbaahineed ee hadda soo shaacbaxaya ama cusub,<br />

iyagoon aan la siin tababar iyo taageero. Maanta, saxafiyiin ka badan kuwii barigii hore ayaa<br />

waxay sheekooyin ay soo tebiyaan iyo habkii ay u wajihi lahaayeen. Haddii si kale loo<br />

dhigo, saxafiyiintaas iyaga ayaa isku tiirsan.<br />

Hagahan waxa uu faahfaahinayaa waxayu baahanyihiin saxafiyiinta in ay ka ogaadaan dunidan cusub ee<br />

isbedbedelka badan. Waxaa uu u jeedkiisu yahay saxafiyiin kale duwan oo kamid<br />

ah kuwa gudaha iyo caalamiga ee leh heer kasta oo qibrad ah. Hagahan wuxuu hoosta ka xariiqayaa<br />

diyaargarowga aas-­‐aasi ga ah ee ay u baahanyihiin saxafiyiinta cusub ee billaabaysa shaqooyinkooda<br />

ugu horeya ee caalamka, waxa uu saxafiyiinta qibrada dhexe leh iyo kuwa ku laabanaya goobta uu<br />

4

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!