Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju usług turystycznych w Polsce

6.2. Czynniki wpływające na rozwój podaży usług noclegowych w Polsce
Czynnikiem, który w krótkim i długim okresie oddziałuje na warunki rozwoju branży są
ceny, ponieważ to relacja między ceną rynkową a kosztami produkcji decyduje o rentowności
poszczególnych przedsiębiorstw. Chociaż nie ma takiego oficjalnego podziału w przypadku
sekcji I można w rzeczywistości mówić o dwóch cenach: cenie dla odbiorców krajowych
i cenie dla odbiorców zagranicznych. W tym drugim przypadku czynnikiem modyfikującym
jest kurs waluty krajowej w stosunku do walut krajów będących głównymi rynkami
wysyłającymi. Ceny w sekcji I kształtują się więc w zależności od tego, jak na ich zmiany
reagują nabywcy krajowi i zagraniczni, przy czym dla poszczególnych rodzajów obiektów
struktura nabywców może się znacząco różnić. Z tego powodu posługiwanie się uogólnionym
wskaźnikiem wzrostu cen jest z konieczności uproszczeniem, a to na ile odzwierciedla
on faktyczne zmiany zależy od doboru reprezentantów, wśród których prowadzone są
badania. Ponadto należy pamiętać, że ilustruje on zmiany cen dla odbiorców krajowych, w
tym samym czasie z powodu zmian kursu waluty mogą one w o wiele większym stopniu
wzrosnąć lub spaść dla odbiorców zagranicznych, przy czym kierunek zmian dla obu tych
grup nabywców może być odmienny.
Uwzględniając powyższe uwagi, na podstawie danych zamieszczonych w tabeli można
stwierdzić, że w badanym okresie 1997-2011 wzrost cen usług noclegowych i gastronomicznych
na ogół był wyższy niż poziom inflacji. Dotyczy to zwłaszcza usług noclegowych, które
tylko w 2004 r. i 2011 r. wzrosły mniej niż ogólny poziom cen. Niemniej bardziej szczegółowa
analiza danych wskazuje, że procesy te w omawianym okresie przebiegały w sposób niejednorodny.
W okresie 1997-2000 wzrost cen w bazie noclegowej i gastronomicznej znacznie
przewyższał ogólny wskaźnik, po tym okresie wartości wszystkich wskaźników zbliżyły się.
Taki przebieg zjawiska można wytłumaczyć zmianami strukturalnymi, które zachodziły w
pierwszym okresie transformacji. Jeśli chodzi o lata 2001-2011, to przez większość tego
okresu przedsiębiorstwa noclegowe i gastronomiczne mogły osiągać przychody m.in. podnosząc
ceny. Spowolnienie tego zjawiska w latach 2010-2011 może wskazywać na wkraczanie
polskiego rynku w okres, w którym tempo wzrostu popytu uniemożliwia takie praktyki, co z
kolei może pogorszyć wyniki ekonomiczne przedsiębiorstw, o ile nie będą w stanie wdrożyć
skuteczniejszych i efektywniejszych sposobów zarządzania.
6.2. Czynniki wpływające na rozwój podaży usług
noclegowych w Polsce
Jak wspomniano wcześniej, istnieją różne koncepcje wyjaśniające mechanizmy rozwoju
podaży. W przypadku turystyki jednym z najważniejszych zagadnień jest pytanie, dlaczego
niektóre obszary rozwijają się, a inne nie lub nawet występuje w nich regres. Jedną z
koncepcji, które starają się wyjaśnić te procesy jest koncepcja „zależności od ścieżki (ang.
path dependance) , która stara się wytłumaczyć istniejący stan sekwencją zdarzeń z przeszłości.
Jednym z kierunków krytyki tego podejścia jest wskazywanie na jego zindywidualizowany,
a więc nieprzydatny do wyjaśniania ogólnych procesów, charakter. Wydaje się jednak,
że pomimo tej cechy, koncepcja ta może być wykorzystana zarówno do analizy procesów
historycznych, jak i jako podstawa przewidywań prognostycznych i podejmowania
decyzji dotyczących polityki gospodarczej.
152