Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju usług turystycznych w Polsce

2.3. Ekonomiczne determinanty rozwoju podaży na rynku turystycznym
działalności przedsiębiorstwa będą miały tak różne sposoby i sfery działania, że nie da się
stworzyć grup strategicznych 108 , czyli grup przedsiębiorstw bezpośrednio konkurujących.
Trudno z góry określić, jakie grupy strategiczne występują w określonym kraju wśród
przedsiębiorstw świadczących usługi noclegowe czy organizatorsko-pośrednickie. Niewątpliwie
jednak do ich identyfikacji przydatne będą przedstawione wyżej kryteria, uszczegółowione
o takie zagadnienia, jak: stopień zamożności klientów, specjalizacja asortymentowa,
koszty świadczenia usług, sieć dystrybucji i zakres obsługiwanego rynku, a w odniesieniu do
zakładów noclegowych i agentów – lokalizacja.
Inna metoda analizy nasilenia konkurencji w sektorze może opierać się na ocenie
struktury rynku, działań przedsiębiorstw i ich wyników. Jest to tzw. paradygmat SCP (structure
– conduct – performance). Uwzględniane w tym modelu zmienne obejmują wcześniej
wymienione, które mogą być uzupełnione taki parametrami jak: poziom satysfakcji klientów,
produktywność i efektywność w części dotyczącej wyników 109 . Model ten jest szczególnie
przydatny do analizy rynku przewozów pasażerskich oraz usług pośrednicko-organizatorskich
oraz wybranych segmentów rynku hotelarskiego.
Miarą sytuacji w zakresie podaży na rynku turystycznym może być też współczynnik
elastyczności podaży, który obrazuje relacje między zmianami cen i podaży 110 :
Wzór 5. Elastyczność cenowa podaży
E s =
%Q x
%P x
gdzie: Es – miara elastyczności cenowej podaży
Qx – wielkość podaży usługi x
Px – cena usługi x
Współczynnik ten może przybierać wartości z przedziałów:
(E s 1) – podaż jest elastyczna, co występuje w przypadku istnienia niewykorzystanych
zdolności produkcyjnych lub dostępu do zasobów.
W niektórych przypadkach podaż jest całkowicie nieelastyczna, co zazwyczaj jest wynikiem
ograniczeń środowiskowych.
2.3.3. Działania rządu i samorządu w ramach polityki turystycznej
Przedsiębiorstwa turystyczne podlegają regulacjom obowiązującym wszystkie podmioty
działające na danym obszarze, ale mogą też podlegać specjalnym regulacjom. Najczęściej
spotykane przesłanki takiej interwencji i stosowane rozwiązania zostały scharakteryzowane
poniżej. Często wykorzystywanym narzędziem są specjalne rozwiązania podatkowe, których
celem jest stymulowanie lub ograniczanie podaży wybranych usług. W Polsce i w wielu
108
G. Gierszewska, M. Romanowska: Analiza strategiczna przedsiębiorstwa..., op. cit., s. 86.
109
M. Stabler et al. , op. cit, s. 91-94.
110
L. Dwyer et al., op. cit, s. 141-143.
60