Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju usług turystycznych w Polsce

4.1. Przegląd podstawowych rozwiązań
Wielkiej Brytanii czy krajów skandynawskich pomiędzy destynacje leżące w basenie Morza
Śródziemnego. Model przyjmuje następującą postać:
Wzór 7
wi = αi + Σjγij ln pj + βi ln ( P ) i,j = 1,...,n
gdzie: ln P = α 0 + Σiαi ln pi + ½ ΣjΣiγij ln pi ln pj
wi – udział wydatków poniesionych w obszarze recepcyjnym i przez turystów z obszaru
wysyłającego j we wszystkich wydatkach, poniesionych w n destynacjach (obszarach
recepcyjnych), czyli w ich budżecie turystycznym;
p – indeks cen usług turystycznych na obszarze recepcyjnym;
x – wydatki na osobę ogółem, poniesione przez turystów we wszystkich destynacjach
(lub budżet przeznaczony na wydatki turystyczne przez turystów z obszaru wysyłającego j;
P – indeks cen
α, β, γ – parametry modelu 130 .
Powyższe wzory stanowią podstawowy zapis nieliniowego modelu AIDS. Również R.
Durbarry zauważa, że model ten pozwala w łatwy sposób wyliczyć najważniejsze elastyczności
popytu. I tak, elastyczność dochodowa (a właściwie elastyczność budżetu przeznaczonego
na turystykę) może być uzyskana jako η i = (β i/w i) + 1, elastyczność cenowa prosta: ε ii
= (γ ii/w i) – β i – 1, a elastyczność cenowa mieszana (krzyżowa): ε ij = (γ ji/w i) – β i(w j/w i). 131
Elastyczności te pokazują, jak zmienia się popyt pod wpływem zmiany dochodu konsumenta
bądź cen na rynku (zarówno cen danego dobra, jak dóbr innych, zarówno substytucyjnych,
konkurencyjnych w relacji dodanego dobra, jak i dóbr komplementarnych, uzupełniających).
Poziom elastyczności dochodowej może także wskazywać, czy dane dobro jest dobrem
normalnym (jeśli współczynnik elastyczności dochodowej jest dodatni, w przedziale 0-1), czy
też dobrem poślednim (gdy współczynnik ten osiąga wartości ujemne) lub luksusowym
(zazwyczaj wskazuje na to współczynnik przewyższający 1). Informacje te są niezwykle
cenne dla usługodawców, pozwalają bowiem przewidzieć (lub choćby prognozować), jakie
będą reakcje konsumentów np. na zmiany cen wywołane zmianami w podatku VAT bądź
innymi zjawiskami rynkowymi. Takie analizy są szczególnie istotne w okresach zmian koniunktury
na rynku.
Warto pamiętać, że w modelu przyjmuje się następujące podstawowe założenia:
1) proporcjonalne zmiany wszystkich cen i wydatków nie mają wpływu na kupowane
ilości dóbr;
2) wybory i preferencje konsumentów są niezmienne;
3) wzrost cen wywołuje spadek popytu,
X
4) konsument ma pełną wiedzę o zmianach zachodzących na rynku.
130
Por. M. De Mello, A. Pack, T. Sinclair: UK Demand for Tourism in Its Southern Neighbours. University of
Nottingham, s. 8, R. Durbary: Long Run Structural Tourism Demand Modelling: An Aplication to France. s. 4
i nast. oraz T. Sinclair i M. Stabler: The Economics of Tourism. Londyn. Nowy Jork. Routledge 1998, s. 48.
131
R. Durbary: Long Run Structural Tourism Demand Modelling: An Aplication to France, s. 5.
98