Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju usług turystycznych w Polsce

2.3. Ekonomiczne determinanty rozwoju podaży na rynku turystycznym
krajach UE na usługi hotelarsko-gastronomiczne obowiązuje obniżona stawka VAT, motywowana
chęcią zwiększenia popytu i w konsekwencji zatrudnienia w branży. W niektórych
krajach wprowadzane są wysokie podatki w atrakcyjnych lokalizacjach, tak aby ograniczyć
wpływ renty położenia na dochody przedsiębiorstw i zniechęcić nowych inwestorów. Specjalnym
traktowaniem mogą być też objęte wybrane grupy dostawców (w Polsce agroturystyka)
lub nabywców (np. młodzież).
Wzrost świadomości konsumentów skutkuje coraz bardziej rozbudowanym prawodawstwem,
którego celem jest ich bezpieczeństwo i zapewnienie odpowiedniego standardu
obsługi. W tym kontekście należy wymienić przepisy dotyczące zabezpieczenia przeciwpożarowego,
bezpieczeństwa żywnościowego, warunki zawierania umów o świadczenie
usług itp. Wpływ tego typu uregulowań na koszty funkcjonowania przedsiębiorstw jest
różnorodny. Często są to koszty dodatkowych inwestycji i sprawozdawczości (bezpieczeństwo
przeciwpożarowe i żywnościowe) lub koszty sporządzania dokumentacji i ograniczanie
możliwości redukcji ryzyka ze strony przedsiębiorstwa, jak w przypadku umów o świadczenie
usług. Przykładem tego typu rozwiązań są regulacje dotyczące warunków wycofania się
klienta z umowy sprzedaży. Szczególnym przypadkiem regulacji chroniących interesy konsumentów
są regulacje dotyczące sprzedaży imprez turystycznych i czasowej własności lokali.
W tym pierwszym przypadku nie tylko uregulowano sposób zawierania umów, ale wprowadzono
także wymagania finansowe dla przedsiębiorstw podejmujących organizację imprez
turystycznych.
W imię troski o interesy nabywców w niektórych krajach lub regionach wprowadzana
bywa także kategoryzacja bazy noclegowej i/lub gastronomicznej. Oznacza to, że zakłady
noclegowe (lub gastronomiczne, w tym działające przy zakładach noclegowych), które chcą
przyciągać klientów o określonym statusie, muszą dostosować swoje obiekty do wymagań
kategoryzacyjnych. W przypadku nowo budowanych obiektów często prowadzi to do wzrostu
kosztu inwestycji, ale prawdziwym problemem może być dla obiektów już działających,
które muszą dokonać modernizacji lub zrezygnować z dotychczasowego statusu. Troska o
jakość usług jest także deklarowana jako przesłanka koncesjonowania lub regulowania
dostępu do niektórych rodzajów działalności gospodarczej lub zawodów. Bez względu na
deklarowany cel wszystkie tego typu przepisy tworzą bariery wejścia na rynek i tym samym
limitują podaż.
Innym czynnikiem wpływającym na koszty działalności są przepisy gwarantujące odpowiednie
traktowanie grup uznanych za upośledzone. Rządy lub grupy nacisku dążą do
ochrony ich interesów. W pierwszym rzędzie dotyczy to przystosowania obiektów do potrzeb
osób niepełnosprawnych. Polityka wyrównywania szans może być także realizowana w
odniesieniu do zatrudnienia. Ustawodawca narzuca konieczność zatrudniania pewnych kategorii
osób lub zapewniania im przywilejów, mimo że są mniej efektywne niż inni pracownicy.
Na funkcjonowanie rynku turystycznego mogą wpływać także dotacje do wybranych
usług lub dla określonych producentów, ewentualnie inwestycje w otoczenie przedsiębiorstw.
Te ostatnie są bardzo chętnie podejmowane przez samorządy terytorialne, które
mają dostęp do funduszy pomocowych UE.
61