3.2. Pozycja polskiego rynku turystycznego wobec najbliższych konkurentów Rys. 13. Łączne przychody* Polski z tytułu wizyt turystów w latach 2001-2011 mld USD 4,8 5,5 5,2 5,2 5,7 2,9 2,8 2,7 2,9 3,3 3,3 3,5 *Łącznie z płatnościami dokonanymi przed podróżą, zasilającymi polską gospodarkę turystyczną. Źródło: oszacowania własne na podstawie badań Instytutu Turystyki. Analizując zmiany popytu turystycznego nierezydentów według kwartałów warto zwrócić uwagę na jego pewną naturalną nierównomierność, wynikającą z sezonowości ruchu turystycznego. Największe przychody obserwuje się w trzecim kwartale (w 2011 r. 30,4%), najmniejsze – w pierwszym (ok. 19,2%). Struktura ta jest w poszczególnych latach dość stabilna. Rys. 14. Kursy USD i Euro w latach 2000–2011 (średnie miesięczne) 5,5 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 1 USD 1 EUR Źródło: dane NBP 85
3.2. Pozycja polskiego rynku turystycznego wobec najbliższych konkurentów 3.2.3.3. Przychody z turystyki a bilans płatniczy i handlowy Jednym ze sposobów oceny znaczenia turystyki zagranicznej dla gospodarki kraju jest analiza udziału przychodów z tego tytułu w całym bilansie płatniczym, a zwłaszcza relacji do przychodów i rozchodów z tytułu obrotu towarami i usługami. Warto także rozważyć, w jakim stopniu wpływy te mogą oddziaływać na kształtowanie się równowagi płatniczej, przy czym bierze się pod uwagę przede wszystkim rachunek bieżący, właśnie w pozycjach towary i usługi. Bilans handlowy Polski jest od wielu lat ujemny (za sprawą obrotów towarowych), a dodatnie saldo w pozycji usługi, będące w dużej mierze rezultatem wysokiego poziomu przychodów z tytułu podróży zagranicznych, od wielu lat przyczynia się do zmniejszenia nierównowagi płatniczej w tych dwóch pozycjach bilansu. W ujęciu dolarowym przychody z tytułu eksportu usług wzrosły w 2011 roku w stosunku do poprzedniego o 14,8% (w 2010 o ok. 12,9%), z tytułu eksportu towarów odpowiednio o 17,8% (w 2010 r. wzrost o 16,6%) 122 . Wzrost poziomu eksportu przy równoczesnym zahamowaniu poziomu przychodów dewizowych z tytułu podróży nierezydentów, spowodował, że udział przychodów z turystyki w wartości eksportu towarów i usług spada i jest najniższy w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Tab. 10. Przychody z tytułu przyjazdów cudzoziemców a wpływy z eksportu towarów i usług (2001–2011) Wartość eksportu towarów i usług (mln USD) Przychody z tytułu przyjazdów cudzoziemców (mln USD) Udział przychodów z turystyki w wartości eksportu towarów i usług (w %) 2001 51 416 4 815 9,4 2002 56 779 4 491 7,9 2003 72 181 4 069 5,6 2004 95 333 5 786 6,1 2005 112 653 6 230 5,5 2006 138 052 7 187 5,2 2007 174 251 10 573 6,1 2008 213 976 11 414 5,3 2009 171 071 9 511 5,6 2010 198 427 10 392 5,2 2011 232 765 10 543 4,5 Źródła: oficjalna strona internetowa NBP www.nbp.pl; pobrano 3.10.2012; badania Instytutu Turystyki w latach 2001–2011. 122 Oficjalna strona internetowa NBP www.nbp.pl; pobrano 3.10.2012. 86