Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju usług turystycznych w Polsce

3.1. Trendy w popycie turystycznym
mln, z których 2/3 będzie pochodzić z krajów rozwijających się. Zmiany w strukturze etnicznej
oznaczają zatem zwiększenie liczby starszych osób hiszpańskojęzycznych i pochodzenia
azjatyckiego, w tym zazwyczaj chętnie podróżujących, dużo wydających Japończyków. W
ciągu 30 lat spodziewane jest potrojenie liczby osób starszych w krajach Ameryki Łacińskiej i
Azji Płd.-Wsch. Seniorzy, często lekceważeni przez usługodawców działających w sektorze
turystycznym, stają się jedną z liczących się grup konsumentów i ważną grupą wyborców.
Ponadto, coraz szersze włączanie osób niepełnosprawnych w główny nurt życia powoduje
pojawienie się dużej grupy klientów wymagających większej opieki, jednak o znacznym
doświadczeniu turystycznym, oczekujących nowych wrażeń. Prognozuje się, że w Polsce w
2035 roku osoby w wieku 60+ będą stanowić ok. 30% (w 2010 – 19,6%) 112 ; podobnych
zmian oczekuje się także na największych rynkach generujących ruch turystyczny na świecie:
w Niemczech, USA, Francji, W. Brytanii, Japonii, Włoszech.
Wprawdzie sytuacja społeczna i ekonomiczna osób starszych jest w poszczególnych
regionach świata różna, jednak w najbogatszych krajach przejście na emeryturę oznacza
często wzrost poziomu życia, a dzięki postępowi medycyny moment starzenia się został
przesunięty w czasie. Przykładem może być rynek amerykański, na którym w ciągu ostatniej
dekady XX wieku odnotowano podwojenie wydatków seniorów na turystykę. Warto podkreślić,
że osoby starsze to grupa nie tylko coraz liczniejsza, ale także coraz zasobniejsza,
zdrowsza i coraz bardziej aktywna. Odnosi się to zwłaszcza do seniorów z młodszych grup
wiekowych (poniżej 70 roku życia).
Na rynku turystycznym daje się zauważyć, że zmianom ulegają również zachowania
turystyczne osób starszych. Jest to coraz bardziej wymagający segment rynku, często z
dużym doświadczeniem turystycznym, o zróżnicowanych oczekiwaniach, podróżujący na
coraz dłuższe dystanse. Dzięki używaniu nowoczesnych mediów jako źródła informacji,
zwłaszcza młodzi seniorzy stali się segmentem dobrze poinformowanym, skłonnym do
starannego porównywania ofert, doskonale znającym wartość swoich pieniędzy i uświadamiającym
sobie relacje jakość/cena, wartość/cena (value for money) 113 . Osoby starsze jako
turyści wybierają raczej środowiska (kierunki podróży) już znane, zachowują się w sposób
możliwy do przewidzenia, coraz częściej spędzają dłuższe okresy w atrakcyjnych obszarach
recepcyjnych (np. zimę) i coraz częściej są klientami turystyki kuracyjnej, czy też służącej
zachowaniu kondycji. Dla tworzenia produktu turystycznego istotnym jest, że większy udział
niż w pozostałych grupach stanowią osoby tu samotne. Mimo tak jednoznacznych zmian
obserwowanych w krajach o wysokim poziomie rozwoju gospodarczego, w polskiej turystyce
trudno mówić o bardzo znaczącym segmencie osób starszych: uczestnictwo w wyjazdach
długookresowych zdecydowanie maleje wraz z wiekiem i jest w przedziale 60+ najniższe;
ma dodatkowo tendencję spadkową.
Obserwując długofalowe zmiany na rynku turystycznym w odniesieniu do osób starszych,
w tym przeradzanie się turystyki o cechach socjalnych w turystykę rynkową, warto
zadać sobie pytanie, jaką rolę pełni popyt ze strony turystów-seniorów obecnie, a jaką
112
www.stat.gov.pl, 12.09.2012
113
Por. także: J. Danielsson, Ch. Loorz: Seniors and Tourism. N.I.T. Kiel Institut für Tourismus und Baderforschung
2000, s. 15 i nast.
64